W bieżącym roku szkolnym rozpoczęto kształcenie w branżowych szkołach II stopnia. Szkoły te oferują absolwentom branżowych szkół I stopnia (przez kilka lat również absolwentom dotychczasowych zasadniczych szkół zawodowych) możliwość uzyskania dyplomu zawodowego na poziomie technika (egzamin zawodowy w danym zawodzie) oraz świadectwa dojrzałości (matura).
Od 1 września 2020 r. poszerzono ofertę edukacyjną szkół prowadzących kształcenie zawodowe o 4 nowe zawody: technik spawalnictwa, technik pojazdów kolejowych, mechanik pojazdów kolejowych oraz zdobnik ceramiki. Działania te zostały podjęte w ramach tzw. edukacji zawodowej formalnej. W przestrzeni publicznej istnieje również tzw. kształcenie nieformalne.
Zgodnie z definicją kształcenie nieformalne (pozaformalne) to świadoma i zorganizowana działalność kształcąco-wychowująca, prowadzona poza ustanowionym formalnym systemem szkolnym, umożliwiająca określonej grupie uczestników osiągnięcie założonych celów kształcenia (W. Okoń, Słownik pedagogiczny, PWN, Warszawa 1992).
Kształcenie dorosłych w systemie pozaformalnym stanowi uzupełnienie edukacji zdobytej w systemach formalnych, w tym w szczególności na etapie zdobywania wykształcenia. W warunkach dynamicznie zmieniających się wymagań na rynku pracy, w szczególności w odniesieniu do nowoczesnych technologii, ciągłe podnoszenie poziomu kwalifikacji i umiejętności staje się koniecznością. Kształcenie w nieformalnym systemie edukacji w postaci różnego typu kursów, szkoleń, seminariów, warsztatów czy innych form zyskuje na znaczeniu po 25 roku życia. Dokształcenie się podejmowane w ciągu całego życia zawodowego, w szczególności w systemach pozaformalnych, jest podstawowym czynnikiem poprawy jakości zasobów ludzkich, warunkującym coraz silniej rozwój zwłaszcza w realiach gospodarki globalnej.
„Starym, nowym” systemem, mającym duży wpływ na kształcenie zawodowe uczniów i osób dorosłych, jest Zintegrowany System Kwalifikacji oraz Zintegrowany System Umiejętności.
Zajęcia z uczniami i osobami dorosłymi mające na celu realizację kierunku „Kształcenie zawodowe. Wdrażanie zmian ze szczególnym uwzględnieniem osób dorosłych” powinny być oparte na analizie dynamicznych zmian, jakie zachodzą na rynku pracy i współpracy sektora gospodarczego z szeroko pojętą edukacją. Niemałe znaczenie w procesie edukacji zawodowej mają także kompetencje kluczowe.
Celowa jest realizacja praktyk, staży, casy study, wizyt studyjnych i innych form pracy, kształtujących kompetencje twarde i miękkie wymagane na rynku pracy.
Proponowana tematyka zajęć:
- Co o ZSK powinien wiedzieć uczeń?
- Transformacje gospodarcze a rola i znaczenie kompetencji kluczowych.
- Dorosły w procesie kształcenia – wady i zalety edukacji pozaformalnej.
Zalecana literatura
- Projektowanie i realizacja szkoleń / Aldona Andrzejczak – Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, 2010.
- Standardy jakości kształcenia zawodowego / Aleksandra Dąbrowska – Warszawa: Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej, 2013.
- Podstawy teorii i metodyki kształcenia praktycznego nauczycieli / Jan Grzesiak – Konin: Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa, 2010.
- Systemy kształcenia i doskonalenia kadry kierowniczej w krajach Unii Europejskiej
i w Stanach Zjednoczonych / Zbyszko Melosik – Wyd. 2 – Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji, 2019.
- Elementy cyfryzacji edukacji : z elementami modyfikacji kształcenia zawodowego / Kazimierz Mikulski – Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2015.
- Edukacja dorosłych pracowników i bezrobotnych / Stanisław Suchy – Warszawa: Difin, 2010.
- Kształcenie ustawiczne – światowym standardem mistrzostwa w każdym zawodzie / Red. Ewa Superczyńska, Iwona Wysocka – Poznań: Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli, 2010.
Artykuły z czasopism
- Główne bariery wdrożenia dualnego systemu kształcenia zawodowego w Polsce / Mieczysław Kabaj // Polityka Społeczna – 2016, nr 9, s. 15–23.
- W stronę edukacji modułowej. Kształcenie zawodowe w Wielkiej Brytanii i w Polsce / Elżbieta Kular // Edukacja i Dialog – 2014, nr 5/6, s. 66–72.
- Wspomaganie uczniów w wyborze zawodu i kierunku kształcenia komponentem procesu poradnictwa zawodowego / Ryszard Parzęcki // Wychowanie na co dzień – 2004, nr 7–8, nr 23–25.
Wykaz literatury dostępnej w Bibliotece Pedagogicznej im. Heleny Radlińskiej zawarty jest w zestawieniu bibliograficznym.
Komentarz opracowała
Agnieszka Kacała nauczycielka konsultantka ds. doradztwa zawodowego