NEWSPAPER

Wdrażanie nowej podstawy programowej w szkołach ponadpodstawowych ze szczególnym uwzględnieniem edukacji przyrodniczej i matematycznej. Rozwijanie samodzielności, innowacyjności i kreatywności uczniów.

Zgodnie z zapisami podstawy programowej, wdrażanej od 2019 roku w szkołach ponadpodstawowych, jednym z głównych celów kształcenia ogólnego jest traktowanie uporządkowanej i systematycznej wiedzy jako fundamentu kształtowania umiejętności i postaw. Edukacja przyrodnicza i matematyczna stwarzają najlepsze warunki do nabywania wiedzy i umiejętności potrzebnych do rozwiązywania problemów, wyszukiwania i wykorzystywania informacji z różnych źródeł, stosowania metod i technik wywodzących się z informatyki (algorytmika), wykonywania obliczeń, w tym zastosowania statystyki w praktyce i wykorzystania jej do zbierania i zapisu danych, interpretacji wyników  eksperymentów/doświadczeń przyrodniczych, rozwiązywania problemów metodami naukowymi oraz  prowadzenia różnych obserwacji zarówno w pracowniach, jak i w terenie,  przetwarzania informacji i jej prezentacji w różnych postaciach.

Praca metodą projektów, zajęcia terenowe i doświadczalne lub gry edukacyjne stosowane przez nauczycieli w obszarze problemów życia codziennego budują pozytywną postawę uczniów do matematyki i nauk przyrodniczych jako dziedzin wiedzy, które opierają się na szacunku wobec prawdy, chęci szukania przyczyn zdarzeń i ich okoliczności. Stosowanie metod aktywizujących rozwija samodzielność i kreatywność, pobudza do myślenia rozumianego jako złożony proces umysłowy, polegający na tworzeniu nowych reprezentacji w oparciu o dostępne informacje i obejmujący interakcję wielu operacji umysłowych, takich: jak analizowanie, wnioskowanie, abstrahowanie, logiczne rozumowanie, wyobrażanie sobie, sądzenie, twórczość. Wsparciem dla procesów myślenia jest stosowanie wizualizacji, porządkowanie procesu rozumowania za pomocą schematów graficznych, operowanie symbolami, diagramami i wykresami. Rzetelność pracy nauczyciela w realizacji podstawy programowej i kształtowanie pozytywnego nastawienia ucznia do pokonywania trudności pozwoli na nabywanie przez wychowanków nawyków systematycznego uczenia się, porządkowania zdobytej wiedzy, jej aktualizowania i pogłębiania, co jest niezbędne w procesie uczenia się przez całe życie. Celem nauki ma być kształcenie i rozwój umiejętności, które ułatwią młodym ludziom mierzenie się z wyzwaniami współczesnej rzeczywistości, dlatego tak istotnym czynnikiem tutaj jest nacisk na kształtowanie samodzielności, innowacyjności i kreatywności uczniów.

Wykaz literatury dostępnej w Bibliotece Pedagogicznej im. Heleny Radlińskiej zawarty jest w zestawieniu bibliograficznym.

Wdrażanie zmian w kształceniu zawodowym, ze szczególnym uwzględnieniem kształcenia osób dorosłych.

W bieżącym roku szkolnym rozpoczęto kształcenie w branżowych szkołach II stopnia. Szkoły te oferują absolwentom branżowych szkół I stopnia (przez kilka lat również absolwentom dotychczasowych zasadniczych szkół zawodowych) możliwość uzyskania dyplomu zawodowego na poziomie technika (egzamin zawodowy w danym zawodzie) oraz świadectwa dojrzałości (matura).

Od 1 września 2020 r. poszerzono ofertę edukacyjną szkół prowadzących kształcenie zawodowe o 4 nowe zawody: technik spawalnictwa, technik pojazdów kolejowych, mechanik pojazdów kolejowych oraz zdobnik ceramiki. Działania te zostały podjęte w ramach tzw. edukacji zawodowej formalnej. W przestrzeni publicznej istnieje również tzw. kształcenie nieformalne.

Zgodnie z definicją kształcenie nieformalne (pozaformalne) to świadoma i zorganizowana działalność kształcąco-wychowująca, prowadzona poza ustanowionym formalnym systemem szkolnym, umożliwiająca określonej grupie uczestników osiągnięcie założonych celów kształcenia (W. Okoń, Słownik pedagogiczny, PWN, Warszawa 1992).

Kształcenie dorosłych w systemie pozaformalnym stanowi uzupełnienie edukacji zdobytej w systemach formalnych, w tym w szczególności na etapie zdobywania wykształcenia. W warunkach dynamicznie zmieniających się wymagań na rynku pracy, w szczególności w odniesieniu do nowoczesnych technologii, ciągłe podnoszenie poziomu kwalifikacji i umiejętności staje się koniecznością. Kształcenie w nieformalnym systemie edukacji w postaci różnego typu kursów, szkoleń, seminariów, warsztatów czy innych form zyskuje na znaczeniu po 25 roku życia. Dokształcenie się podejmowane w ciągu całego życia zawodowego, w szczególności w systemach pozaformalnych, jest podstawowym czynnikiem poprawy jakości zasobów ludzkich, warunkującym coraz silniej rozwój zwłaszcza w realiach gospodarki globalnej.

„Starym, nowym” systemem, mającym duży wpływ na kształcenie zawodowe uczniów i osób dorosłych, jest  Zintegrowany System Kwalifikacji oraz Zintegrowany System Umiejętności.

Zajęcia z uczniami i osobami dorosłymi mające na celu realizację kierunku „Kształcenie zawodowe. Wdrażanie zmian ze szczególnym uwzględnieniem osób dorosłych” powinny być oparte na analizie dynamicznych zmian, jakie zachodzą na rynku pracy i współpracy sektora gospodarczego z szeroko pojętą edukacją. Niemałe znaczenie w procesie edukacji zawodowej mają także kompetencje kluczowe.

Celowa jest realizacja praktyk, staży, casy study, wizyt studyjnych i  innych form pracy, kształtujących kompetencje twarde i miękkie wymagane na rynku pracy.

Proponowana tematyka zajęć:

1. Co o ZSK powinien wiedzieć uczeń?
2. Transformacje gospodarcze a rola i znaczenie kompetencji kluczowych.
3. Dorosły w procesie kształcenia – wady i zalety edukacji pozaformalnej.

 Zalecana literatura

1. Projektowanie i realizacja szkoleń / Aldona Andrzejczak – Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, 2010.
2. Standardy jakości kształcenia zawodowego / Aleksandra Dąbrowska – Warszawa: Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej, 2013.
3. Podstawy teorii i metodyki kształcenia praktycznego nauczycieli / Jan Grzesiak – Konin: Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa, 2010.
4. Systemy kształcenia i doskonalenia kadry kierowniczej w krajach Unii Europejskiej
   i w Stanach Zjednoczonych / Zbyszko Melosik – Wyd. 2 – Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji, 2019.
5. Elementy cyfryzacji edukacji : z elementami modyfikacji kształcenia zawodowego / Kazimierz Mikulski – Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2015.
6. Edukacja dorosłych pracowników i bezrobotnych / Stanisław Suchy – Warszawa: Difin, 2010.
7. Kształcenie ustawiczne – światowym standardem mistrzostwa w każdym zawodzie / Red. Ewa Superczyńska, Iwona Wysocka – Poznań: Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli, 2010.

Artykuły z czasopism

1. Główne bariery wdrożenia dualnego systemu kształcenia zawodowego w Polsce / Mieczysław Kabaj // Polityka Społeczna – 2016, nr 9, s. 15–23.
2. W stronę edukacji modułowej. Kształcenie zawodowe w Wielkiej Brytanii i w Polsce / Elżbieta Kular // Edukacja i Dialog – 2014, nr 5/6, s. 66–72.
3. Wspomaganie uczniów w wyborze zawodu i kierunku kształcenia komponentem procesu poradnictwa zawodowego / Ryszard Parzęcki // Wychowanie na co dzień – 2004, nr 7–8, nr 23–25.

Wykaz literatury dostępnej w Bibliotece Pedagogicznej im. Heleny Radlińskiej zawarty jest w zestawieniu bibliograficznym.

Komentarz opracowała
Agnieszka Kacała nauczycielka konsultantka ds. doradztwa zawodowego

Zapewnienie wysokiej jakości kształcenia oraz wsparcia psychologiczno – pedagogicznego wszystkim uczniom z uwzględnieniem zróżnicowania ich potrzeb rozwojowych i edukacyjnych.

W roku szkolnym 2020/2021, zgodnie z jednym z głównych kierunków polityki oświatowej państwa, szkoły powinny skupić swoje działania na zapewnieniu wysokiej jakości kształcenia. Drogą do uzyskania oczekiwanych wysokich efektów jest uwzględnienie indywidualnych różnic edukacyjnych, rozpoznanie i zaspokajanie potrzeb psychofizycznych i rozwojowych uczniów. Działania te, określane jako efektywne udzielanie pomocy psychologiczno-pedagogicznej, umożliwiają kształtowanie prawidłowych postaw uczniów, nabywanie przez nich kompetencji kluczowych, budowanie relacji i wsparcie ucznia w rozwoju.

Zwróćmy w naszej pracy szczególną uwagę na dobrze prowadzoną obserwację pedagogiczną (nie tylko na diagnozę), wspierajmy rozwój wszystkich uczniów – nie tylko uczniów z trudnościami, ale i tych zdolnych. Dostosujmy proces kształcenia do indywidualnych właściwości i potrzeb uczniów. Pamiętajmy o zapisach  prawnych dotyczących pomocy psychologiczno-pedagogicznej (Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach) mówiących o rozwoju ucznia i wspieraniu go w oparciu o jego mocne strony: zdolności, umiejętności, predyspozycje. Zastosowanie personalizacji metod nauczania, czyli dobranie ich do preferencji ucznia, pozwali mu na szybsze opanowywanie nowych treści, a tym samym zbuduje w nim przekonanie o własnej sprawczości i skuteczności oraz wzmocni poczucie bezpieczeństwa. Pamiętajmy o właściwej realizacji treści wynikających z podstawy programowej, pozwólmy naszym uczniom uczyć się przez zabawę i działanie. Planując pracę, powinniśmy uwzględniać wszystkie aspekty rozwojowe wychowanków, zwracać uwagę również na wsparcie rodziny. Postarajmy się, aby potencjał uczniów był jak najlepiej wykorzystany.

Proponowana tematyka zajęć:

• Obserwacja pedagogiczna.
• Udzielanie bieżącej pomocy psychologoczno-pedagogicznej.
• Indywidualizacja pracy w czasie zajęć.
• Praca z uczniem zdolnym,
• Udzielanie specjalistycznej pomocy psychologiczno-pedagogicznej według wytycznych zawartych w rozporządzeniu.
• Prowadzenie dokumentacji z zakresu udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej.

Zalecana literatura

1. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach.
2. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym (Dz. U. poz. 1578) i zmiany (Dz.U. 2018 poz. 1485).
3. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 25 sierpnia 2017 r. (Dz.U. poz. 1646) w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji i zmieniające (Dz. U. z 2019, poz. 1664).

Wykaz literatury dostępnej w Bibliotece Pedagogicznej im. Heleny Radlińskiej zawarty jest w zestawieniu bibliograficznym.

Komentarz opracowały:
Beata Standio – nauczycielka konsultantka ds. edukacji wczesnoszkolnej
Anna Bazyluk – nauczycielka konsultantka ds. nauczania matematyki (szkoły podstawowe)
Renata Wiśniewska – nauczycielka konsultantka ds. wychowania przedszkolnego

Wykorzystanie w procesach edukacyjnych narzędzi i zasobów cyfrowych oraz metod kształcenia na odległość. Bezpieczne i efektywne korzystanie z technologii cyfrowych.

Wprowadzenie w marcu 2020 roku zdalnego nauczania we wszystkich placówkach oświatowych ujawnił, jak bardzo potrzebne jest ciągłe rozwijanie kompetencji cyfrowych u wszystkich uczestników procesu edukacyjnego. Wspomniane kompetencje możemy podzielić na pięć obszarów:

1. Przeglądanie i gromadzenie zasobów,
2. Tworzenie i udostępnianie własnych dokumentów.
3. Skuteczna komunikacja.
4. Umiejętność rozwiązywania problemów.
5. Bezpieczeństwo pracy w sieci.

Wypracowane samodzielnie przez szkoły metody zdalnego nauczania mogą i powinny mieć zastosowanie po powrocie do nauki w systemie stacjonarnym. Są dwa powody zasadności tego postulatu:

1. Kompetencje cyfrowe muszą być rozwijane w sposób ciągły z uwagi na dynamikę zastosowań technologii informacyjno-komunikacyjnych w różnych dziedzinach życia.
2. Ewentualne wprowadzenie zdalnego nauczania nie powinno znacząco pogorszyć jakości kształcenia.

Ponieważ z technologii cyfrowych korzystają uczniowie już od pierwszej klasy szkoły podstawowej, to szczególną uwagę należy zwrócić na bezpieczeństwo pracy w sieci. Chodzi tu przede wszystkim o eliminowanie szkodliwych treści, kształtowanie właściwych postaw w kontaktach na odległość i higienę pracy z komputerem.

Proponowana tematyka zajęć z uczniami:

• Wykorzystanie kompetencji cyfrowych środowiska szkolnego (w tym nauczycieli
  i uczniów) do odpowiedniego przygotowania do organizacji i prowadzenia zdalnego nauczania na dostępnych platformach.
• Przygotowanie nauczycieli do pracy online z uczniami oraz szczególne zwracanie uwagi na personalizację w nauczaniu stacjonarnym i nauce zdalnej oraz e-learningu.
• Wykorzystanie kompetencji cyfrowych nauczycieli do tworzenia przedmiotowych zasobów (lub bibliotek) cyfrowych dostępnych dla uczniów z poziomu szkolnej witryny lub platformy zdalnego nauczania.

Zalecane zasoby online:

• Szkoła w Chmurze – najlepsze darmowe narzędzia do nauki zdalnej
• Microsoft Office 365 dla Edukacji
• Genially
• Class Dojo
• Google Classroom
• Kahoot
• Quizlet
• Edukator.pl
• pl.khanacademy.org
• Dzwonek.pl
• Scholaris.pl
• Epodreczniki.pl
• Konferencja.saferinternet.pl
• Zakładka – Materiały dla nauczycieli – zcdn.edu.pl.

Wykaz literatury dostępnej w Bibliotece Pedagogicznej im. Heleny Radlińskiej zawarty jest w zestawieniu bibliograficznym.

Komentarz opracowali:
Krzysztof Koroński – nauczyciel konsultant ds. nauczania na odległość i biblioteki cyfrowej
Waldemar Zaborski – nauczyciel konsultant ds. nauczania na odległość i biblioteki cyfrowej

Działania wychowawcze szkoły. Wychowanie do wartości, kształtowanie postaw i respektowanie norm społecznych

Działalność wychowawcza szkoły należy do podstawowych celów polityki oświatowej państwa. Szkoła, wychowując młode pokolenia, w swojej działalności musi uwzględniać wolę rodziców, ale także i państwa, do którego obowiązków należy stwarzanie właściwych warunków wychowania.

Zadaniem szkoły jest ukierunkowanie procesu wychowawczego na wartości, które wyznaczają cele wychowania i kryteria jego oceny. Wymienić tu należy takie wartości, jak: ofiarność, współpraca, solidarność, altruizm, patriotyzm i szacunek dla tradycji.

W sytuacji szkolnej następuje:

1. wskazywanie wzorców postępowania i budowanie relacji społecznych, sprzyjających bezpiecznemu rozwojowi ucznia (rodzina, przyjaciele);
2. wzmacnianie poczucia tożsamości indywidualnej, kulturowej, narodowej, regionalnej i etnicznej;
3. formowanie u uczniów poczucia godności własnej osoby i szacunku dla godności innych osób.

Wychowanie ukierunkowane na wartości zakłada przede wszystkim podmiotowe traktowanie ucznia, natomiast wartości skłaniają człowieka do podejmowania odpowiednich wyborów czy decyzji. W realizowanym procesie dydaktyczno-wychowawczym szkoła podejmuje działania związane z miejscami ważnymi dla pamięci narodowej, formami upamiętniania postaci i wydarzeń z przeszłości, najważniejszymi świętami narodowymi i symbolami państwowymi.

Zajęcia z uczniami mające na celu realizację kierunku: Działania wychowawcze szkoły. Wychowanie do wartości, kształtowanie postaw i respektowanie norm społecznych, powinny być oparte na dorobku psychologii humanistycznej, pozytywnej i społecznej oraz pedagogiki humanistycznej.

Celowa jest realizacja warsztatów, lekcji wychowawczych kształtujących kompetencje społeczne, komunikatywność, asertywność. Uwzględnianie wartości w treściach przedmiotów służy wspieraniu postaw prospołecznych.

Proponowana tematyka zajęć z uczniami

Działania wychowawcze szkoły, ze szczególnym uwzględnieniem proponowanych poniżej:

1. Poszanowanie godności człowieka: godność osobista a godność osobowa (godność człowieka), cechy godności człowieka, zachowania niegodziwe, doświadczanie godności.
2. Wychowanie do wartości: znaczenie wartości, systemy i hierarchie wartości, konflikty wartości.
3. Kształtowanie postaw: komponenty postawy (poznawczy, uczuciowo-oceniający, behawioralny), właściwości postaw (kierunek, intensywność, zakres, złożoność, trwałość), zmiana postaw (uleganie, identyfikacja, internalizacja – uwewnętrznienie), katalog postaw społecznych (postawy pozytywne i nieaprobowane).
4. Respektowanie norm społecznych: system normatywny (prawo, moralność, obyczaj, religia), reguły dobrego życia w relacjach społecznych, katalog praw i obowiązków ucznia, sankcje społeczne, zasady dobrego zachowania (savoir vivre), obszary i granice tolerancji.

Zalecana literatura:

1. Chmaj M. (red.), Wolności i prawa człowieka w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2016.
2. Hamer H., Rozwój umiejętności społecznych, Warszawa 1999.
3. Jedliński K., Godność, Kielce 2018.
4. Korzeniowski J., Edukacja obywatelska, Zeszyt 21. Przewodnik wychowawcy. Sztuka dobrego życia, ZCDN, Szczecin 2020.
5. Walkiewicz J., Pełna moc możliwości, Gliwice 2015.
6. Wojciszke B., Człowiek wśród ludzi. Zarys psychologii społecznej, Warszawa 2009.
7. Żak P. (red.), Poukładaj sobie życie. Jak uporządkować siebie i swój świat, Kielce 2017.

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej.

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 stycznia 2018 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia.

Wykaz literatury dostępnej w Bibliotece Pedagogicznej im. Heleny Radlińskiej zawarty jest w zestawieniu bibliograficznym.