ZCDN

70. rocznica śmierci prof. Heleny Radlińskiej, patronki Biblioteki Pedagogicznej w Szczecinie

Helena Radlińska, urodzona 2 maja 1879 roku w Warszawie, była twórczynią pedagogiki społecznej w Polsce, a także badaczką historii oświaty, czytelnictwa, bibliotekarstwa i problematyki książki. Publikowała pod pseudonimami: H. Orsza, J. Strumiński, Warszawianin. Wychowanie traktowała jako klucz do budowania lepszej przyszłości, a jej działalność niepodległościowa i społeczno-oświatowa miała ogromny wpływ na rozwój polskiej myśli pedagogicznej.

Ojciec Radlińskiej, Aleksander Rajchman, był współzałożycielem i pierwszym dyrektorem Filharmonii Narodowej w Warszawie, a matka, Melania z domu Hirszfeld, zajmowała się publicystyką. W domu Rajchmanów bywali wybitni przedstawiciele świata kultury i nauki, co miało znaczący wpływ na młodą Helenę. Jej bracia, Ludwik i Aleksander, również odnieśli sukcesy naukowe – pierwszy był bakteriologiem i prezesem UNICEF-u, a drugi matematykiem.

Helena, po ślubie z chirurgiem Zygmuntem Radlińskim, zaangażowała się w działalność Polskiej Partii Socjalistycznej oraz ruchy społeczne. W 1905 roku uczestniczyła w kierowaniu strajkiem szkolnym i wstąpiła do Związku Nauczycielstwa Polskiego. Po zesłaniu męża na Syberię w 1906 roku Helena dołączyła do niego; po roku oboje zdołali uciec do Krakowa.

W latach międzywojennych Helena Radlińska była aktywną uczestniczką ruchu naukowego i społeczno-oświatowego. W 1925 roku założyła Studium Pracy Społeczno-Oświatowej w Wolnej Wszechnicy Polskiej, które stało się jedną z pierwszych tego typu szkół w Europie. Jej działalność obejmowała także badania nad czytelnictwem oraz kształcenie bibliotekarzy. Wygłosiła ważny referat na II Kongresie Stowarzyszeń Bibliotekarzy i Bibliografów w Hiszpanii w 1935 roku, co zaowocowało rezolucją o utworzeniu Międzynarodowego Instytutu Badań nad Czytelnictwem.

Radlińska była członkinią licznych międzynarodowych organizacji, w tym m.in. Wydziału Wykonawczego Międzynarodowych Kongresów Wychowania Moralnego w Londynie oraz Rady Międzynarodowego Biura Wychowania w Genewie. W okresie II wojny światowej prowadziła tajne nauczanie.

Po wojnie, w 1945 roku, utworzyła Katedrę Pedagogiki Społecznej na Uniwersytecie Łódzkim. W 1951 roku, po ograniczeniu możliwości działalności przez władze komunistyczne, zamieszkała w Chylicach u zaprzyjaźnionych zakonnic.

Radlińska zmarła 10 października 1954 roku w Łodzi i została pochowana na cmentarzu Stare Powązki w Warszawie. Po śmierci została patronką m.in. Szkoły Podstawowej nr 192 w Łodzi oraz bibliotek pedagogicznych w Siedlcach i Szczecinie.

Do najważniejszych publikacji autorstwa Heleny Radlińskiej i poświęconych jej osobie, dostępnych w naszej bibliotece, należą m.in.:

  • H. Radlińska, Książka wśród ludzi, Warszawa 2003.
  • H. Radlińska, Zagadnienia bibliotekarstwa i czytelnictwa, Ossolineum 1961.
  • H. Radlińska, Pedagogika społeczna, Wrocław – Warszawa – Kraków 1961.
  • I. Lepalczyk, Pedagogika biblioteczna Heleny Radlińskiej, Łódź 1974.
  • W. Theiss, Radlińska, Warszawa 1984.
  • E. Pawłowicz, Z. Zacha, Materiały z sesji poświęconej Helenie Radlińskiej w setną rocznicę jej urodzin, Szczecin 1980.

Artykuły o życiu i twórczości Heleny Radlińskiej publikowane były również na łamach „Refleksji”:

• Z. Fenrych, Edukacja jako miłośnictwo. Wyimki z biografii Heleny Radlińskiej (1879–1954), „Refleksje” 2023, nr 3.
• S. Iwasiów, O dwoistości i pedagogice Heleny Radlińskiej, wywiad z Lechem Witkowskim, „Refleksje” 2019, nr 4.
• A. Czyńska, Siłaczka. Notatki do biografii Heleny Radlińskiej, „Refleksje” 2013, nr 2.

Serdecznie zapraszamy do odwiedzenia naszej biblioteki, gdzie można zapoznać się z działalnością tej wybitnej pedagożki, a także do obejrzenia galerii stałej poświęconej prof. Helenie Radlińskiej.

Helena Radlinska

Podobne wpisy:
Czasowe wstrzymanie wypożyczeń w Bibliotece Pedagogicznej

Uprzejmie informujemy, że w okresie od 14 lipca do 17 sierpnia Biblioteka Pedagogiczna im. Heleny Radlińskiej będzie nieczynna. Ponadto od 16 czerwca do 30 września nie będzie można wypożyczać zasobów biblioteki (przyjmowane będą jedynie zwroty).

„Cała Polska czyta dzieciom” – pracownicy ZCDN-u też!

Włochate kiwi, spragniona dynia, czuły szczypiorek, czosnek z czkawką – to tylko niektórzy bohaterowie „Wierszyków logopedycznych” autorstwa Kasi Huzar-Czub, które z zaangażowaniem odczytali pracownicy ZCDN-u z okazji XXIV Ogólnopolskiego Tygodnia Czytania Dzieciom, akcji zainicjowanej przez Fundację „Cała Polska czyta dzieciom”.

Zaproszenie na finałowe spotkanie Sieci współpracy i samokształcenia dla nauczycieli bibliotekarzy

Drodzy nauczyciele bibliotekarze, z radością zapraszamy na czwarte, finałowe spotkanie Sieci współpracy i samokształcenia, które odbędzie się 2 lipca. Zachęcamy do udziału stacjonarnie w siedzibie Biblioteki Pedagogicznej im. Heleny Radlińskiej (ZCDN) lub online.