W tych trudnych czasach zapraszamy Państwa do zapoznania się z książkami, które mogą służyć jako inspiracja w poszukiwaniu sensu życia. Wszystkie dostępne są oczywiście w naszej bibliotece.
Pierwsza z nich to książka Grzegorza Leszczyńskiego pt. „Książki pierwsze. Książki ostatnie? Literatura dla dzieci i młodzieży wobec wyzwań nowoczesności”. Jest ona godna polecenia ze względu na to, że tropi nowoczesność – która z zasady jest wrogiem wszelkiego zacofania i wciąż wynajduje nowe sposoby jak żyć, żeby się spełnić – już w literaturze XIX wieku. W tym celu autor bierze pod lupę między innymi baśń Marii Konopnickiej pt. „O krasnoludkach i sierotce Marysi”. Autorka stawia na wychowanie pełnego człowieka, co jest osiągalne pod warunkiem, że pisarz „nie przychodzi uczyć dzieci ani ich bawić, ale śpiewać z nimi”. Wybierając tę drogę, daje się dzieciom wolność życia po swojemu i nie oszukuje się ich, że to nic nie kosztuje. Świat to nie jest pokój dziecięcy, a problemy trzeba umieć rozwiązywać i w ten sposób przywoływać szczęście. Inną pozycją, do której odwołuje się Leszczyński jest „Król Maciuś Pierwszy” Janusza Korczaka. Ta smutna historia nie ukrywa niewygodnej prawdy o śmierci, chorobie i złu. Korczak oddaje dzieciom głos, by decydowały i ponosiły odpowiedzialność za swoje wybory. Ani dzieci, ani książki nie są traktowane instrumentalnie przez wyżej wymienionych autorów z dalekiej przeszłości, dzięki czemu ich teksty i dzisiaj mają przed sobą przyszłość. Te „pierwsze” książki – które szanują czytelnika, bo nie podają gotowych recept na niedogodności życia, tylko przynoszą radość płynącą z lektury – przecierają szlaki książkom „ostatnim”, wychowującym tym skuteczniej, im mniej roszczą sobie do tego pretensji.
Przed uporządkowaną wizją świata, która ma pociągnąć za sobą powodzenie w życiu, przestrzega także Viktor Frankl w swojej książce pt. „Wola sensu. Założenia i zastosowanie logoterapii”. Koleje życia mogą być rozmaite, często spychają człowieka na dno rozpaczy, dlatego nie uzależniajmy szczęścia od pomyślności. Każde dążenie pociąga za sobą następne, nie ma temu końca i wszelka satysfakcja jest wciąż poddawana próbie. Autor, podobnie jak Leszczyński, dobiera książki, które niosą radość, nie odbierając wolności. Frankl, jako doświadczony logoterapeuta, czyli przewodnik na drodze poszukiwania sensu życia, skłania swoich pacjentów do samodzielnego decydowania o tym, co dla nich stanowi o jego sensie. Z jego książki możemy zaczerpnąć wiedzę o tym, że sukces nie chroni przed rozpaczą, a śmierć i cierpienie nie kłócą się z nadawaniem życiu znaczenia. Trzeba tylko zatrzymać się, zanim osądzi się fakty jako wartości, i przyjąć postawę wnoszącą w nasze życie wartości, bez których nie będzie ono miało ciężaru gatunkowego. Parafrazując Stendhala: Zalet ukochanej osoby można sobie pogratulować, ale to nie one decydują o zakochaniu się.
Tomasz Stawiszyński w „Ucieczce od bezradności” zamieszcza cytat z radzieckiego filmu „Lecą żurawie”, w którym cierpienie i śmierć nie odbierają poczucia sensu życia bohaterom: prostolinijnemu Borysowi i niecierpliwej Weronice. „ – Jaki jest sens życia? – Może taki…”. Stawiszyński rozprawia się z drugą stroną nowoczesności: niemożnością skierowania życia na tory, z których nie chciałoby się zjeżdżać, żeby nie wiem co. Snuje swoje rozważania o tym, jak wszyscy są zmuszani do pośpiechu: i ludzie, i maszyny nieustannie muszą zmieniać się na lepsze. Dla tych, co zostają w tyle nie ma litości. Przydarzyło im się coś złego? Pewnie za mało pracowali, za mało się gimnastykowali i za dużo jedli, rozczulając się nad sobą za bardzo i za długo. Jeśli stracili coś lub kogoś i nie mogą nad tym przejść do porządku, to można im pomóc, ordynując lekarza, leki oraz słowa wsparcia typu „wszystko będzie dobrze” i „weź się w garść”. Niech dochodzą do siebie jak najprędzej. Nie ma czasu na żałobę. Trzeba zarabiać pieniądze, podnosić status społeczny, bo kto nie idzie do przodu, ten się cofa. Dawniej, kiedy czas płynął wolniej, ludzie mogli sobie przeżywać w swoim tempie niepowodzenia i ciosy od losu. Dziś pełnia życia to pełnia radości i satysfakcji. Wszystko da się poprawić, a jak nie, to będzie źle. Kiedyś był smutek, który przekształcał się w melancholię, jeśli zwlekał z odejściem. Dziś zastąpiła go depresja i nikt rozsądny nie pozwala sobie na jej pielęgnowanie. „Ucieczka od bezradności” jest diagnozą postawioną naszym czasom, które jedynie jednostkę czynią odpowiedzialną za to, co jej się przydarza, bez brania pod uwagę jej uwarunkowań, które – trzeba to wiedzieć koniecznie – nie zawsze dają się wykorzystać w kierunku obowiązkowego sukcesu.
Książki pierwsze. Książki ostatnie? : literatura dla dzieci i młodzieży wobec wyzwań nowoczesności / Grzegorz Leszczyński. – Warszawa : Wydawnictwo Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich, 2012. – ISBN 978-83-61464-54-9; Sygn.: 176300
Wola sensu : założenia i zastosowanie logoterapii / Viktor E. Frankl. – Warszawa : Wydawnictwo Czarna Owca, 2018. – ISBN 978-83-8143-127, Sygn.: 178246
Ucieczka od bezradności / Tomasz Stawiszyński. – Kraków : Znak litera nova, 2021. – ISBN 978-83-240-7313-9; Sygn.: 179851.
