ZCDN

Kierunki realizacji polityki oświatowej 2023/2024

Podstawowe kierunki realizacji polityki oświatowej państwa w roku szkolnym 2023/2024

  1. Kontynuacja działań na rzecz szerszego udostępnienia kanonu i założeń edukacji klasycznej oraz sięgania do dziedzictwa cywilizacyjnego Europy, w tym wsparcie powrotu do szkół języka łacińskiego jako drugiego języka obcego.
  2. Wspomaganie wychowawczej roli rodziny poprzez pomoc w kształtowaniu u wychowanków i uczniów stałych sprawności w czynieniu dobra, rzetelną diagnozę potrzeb rozwojowych dzieci i młodzieży, realizację adekwatnego programu wychowawczo-profilaktycznego oraz zajęć wychowania do życia w rodzinie.
  3. Doskonalenie kompetencji dyrektorów szkół i nauczycieli w zakresie warunków i sposobu oceniania wewnątrzszkolnego.
  4. Doskonalenie kompetencji nauczycieli w pracy z uczniem z doświadczeniem migracyjnym, w tym w zakresie nauczania języka polskiego jako języka obcego.
  5. Rozwój kształcenia zawodowego i uczenia się w miejscu pracy w partnerstwie z przedstawicielami branż.
  6. Podnoszenie jakości wsparcia dla dzieci, uczniów i rodzin udzielanego w systemie oświaty poprzez rozwijanie współpracy wewnątrz- i międzyszkolnej, a także z podmiotami działającymi w innych sektorach, w tym w zakresie wczesnego wspomagania rozwoju dzieci i wsparcia rodziny.
  7. Wspieranie nauczycieli w podejmowaniu inicjatyw/działań w zakresie zachęcania i wspierania uczniów do rozwijania ich aktywności fizycznej.
  8. Wspieranie rozwoju umiejętności cyfrowych uczniów i nauczycieli, ze szczególnym uwzględnieniem bezpiecznego poruszania się w sieci oraz krytycznej analizy informacji dostępnych w Internecie. Poprawne metodycznie wykorzystywanie przez nauczycieli narzędzi i materiałów dostępnych w sieci, w szczególności opartych na sztucznej inteligencji.
  9. Rozwijanie umiejętności uczniów i nauczycieli z wykorzystaniem sprzętu zakupionego w ramach programu „Laboratoria przyszłości”.
  10. Wspieranie rozwoju nauki języka polskiego i oświaty polskiej za granicą oraz tworzenie stabilnych warunków do nauczania języka polskiego za granicą przez Instytut Rozwoju Języka Polskiego im. świętego Maksymiliana Marii Kolbego, Ośrodek Rozwoju Polskiej Edukacji za Granicą oraz beneficjentów przedsięwzięć i programów ustanowionych przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania.

Komentarze do kierunków:

Kierunek I

Kontynuacja działań na rzecz szerszego udostępnienia kanonu i założeń edukacji klasycznej oraz sięgania do dziedzictwa cywilizacyjnego Europy, w tym wsparcie powrotu do szkół języka łacińskiego jako drugiego języka obcego.

Zestawienie bibliograficzne

Kontynuacja działań na rzecz szerszego udostępnienia kanonu i założeń edukacji klasycznej oraz sięgania do dziedzictwa cywilizacyjnego Europy, w tym wsparcie powrotu do szkół języka łacińskiego jako drugiego języka obcego

Pierwszy priorytet zakłada kontynuację działań na rzecz powrotu do korzeni kształcenia. Planując je, warto pamiętać, że fundamentem edukacji klasycznej jest zarówno rozwijanie sprawności umysłowych, jak i kształtowanie właściwych postaw, które pozwalają dokonywać świadomych, autonomicznych sądów wartościujących i na ich podstawie podejmować dojrzałe decyzje.

Działania na rzecz tego kierunku można podjąć w trakcie realizacji przedmiotów humanistycznych, takich jak: język polski, historia, historia i teraźniejszość oraz etyka, na przykład realizując kształcenie literackie i kulturowe na lekcjach języka polskiego, czy omawiając starożytność na lekcjach historii. Na historii i teraźniejszości warto stosować odniesienia do przykładów z epoki antycznej, a w zakresie etyki – do zagadnień filozoficznych epoki klasycznej. Pomocą służą tu teksty źródłowe oraz literackie – dobrane stosownie do grupy wiekowej.

Warto sięgać po teksty antyczne na zajęciach koła teatralnego i wspierać upowszechnianie kultury antycznej poprzez prezentowanie społeczności szkolnej przedstawień przygotowanych przez uczniów.  Ciekawym rozwiązaniem jest również urządzanie debat o tematyce z zakresu historii, etyki czy filozofii.

Rozwiązaniem, które może wspomóc w uczeniu się łaciny, jest utworzenie koła zainteresowań, gdzie uczniowie mogą poznawać podstawy tego języka. Nauczyciel pełniący funkcję opiekuna takiego koła powinien przygotować autorski program nauczania łaciny na kole zainteresowań i przedstawić do zatwierdzenia dyrekcji szkoły. Warto też przygotować innowację pedagogiczną z zakresu wdrażania łaciny w szkole podstawowej. Jednym z najprostszych sposobów wprowadzania dziedzictwa kultury antycznej jest odwoływanie się na lekcji do łacińskich sentencji.

Korzenie współczesnego świata tkwią głęboko w tradycji antycznej. Ważnym zadaniem pedagogów jest uświadomienie uczniom, że mimo upływu wieków stanowią one istotny element współczesności.

Proponowana tematyka zajęć w tym obszarze z Oferty szkoleń ZCDN-u:

  • Edukacja klasyczna na języku polskim w szkole podstawowej
  • Sztuka argumentacji w kontekście edukacji klasycznej i w praktyce szkolnej
  • W kręgu maturalnych klasycznych motywów literackich
  • (Nie tylko) klasyczne lektury obowiązkowe na egzaminie maturalnym
  • Antyk i Biblia na lekcjach języka polskiego z Teatroteką Szkolną
  • Edukacja klasyczna w ramach koła historycznego
  • Edukacja klasyczna w praktyce szkolnej

Zalecana literatura

Biblia kodem kulturowym Europy, red. S. Szymik, Lublin 2013.

Biblia w kulturze europejskiej, red. nauk. W. Słomski, Warszawa 2007.

Bukowski K., Biblia a literatura polska, wyd. 3 Poznań – Warszawa 2003.

Cytowska M., Szelest H., Literatura grecka i rzymska w zarysie, Warszawa 1985.

Literatura Grecji starożytnej, t. 1: Epika – Liryka – Dramat, red. H. Podbielski, Lublin 2005.

Literatura Grecji starożytnej, t. 2: Proza historyczna, krasomówstwo, filozofia i nauka, literatura chrześcijańska, red. H. Podbielski, Lublin 2005.

Lurker M., Słownik obrazów i symboli biblijnych, tłum. K. Romanik, Poznań 1989.

Komentarz opracowały: Joanna Sadłowska-Szreder – nauczycielka doradczyni metodyczna w zakresie języka polskiego; Wiktoria Knap –  nauczycielka doradczyni metodyczna w zakresie historii

Kierunek II

Wspomaganie wychowawczej roli rodziny poprzez pomoc w kształtowaniu
u wychowanków i uczniów stałych sprawności w czynieniu dobra, rzetelną diagnozę potrzeb rozwojowych dzieci i młodzieży, realizację adekwatnego programu wychowawczo-profilaktycznego oraz zajęć wychowania do życia w rodzinie.

Zestawienie bibliograficzne

W polskim systemie oświaty wspomaganie rodziny zajmuje istotną rolę. Wystarczy, że zajrzymy do ustawy Prawo oświatowe, gdzie w art. 1 p. 2 przeczytamy, iż „system oświaty zapewnia (…) wspomaganie przez szkołę wychowawczej roli rodziny”. Z kolei w podstawie programowej kształcenia ogólnego możemy znaleźć zapis: „Kształcenie ogólne w szkole podstawowej ma na celu: 1) wprowadzanie uczniów w świat wartości, w tym ofiarności, współpracy, solidarności, altruizmu, patriotyzmu i szacunku dla tradycji, wskazywanie wzorców postępowania i budowanie relacji społecznych, (…) 3) formowanie u uczniów poczucia godności własnej osoby i szacunku dla godności innych osób, (…) 11) kształtowanie postawy otwartej wobec świata i innych ludzi, aktywności w życiu społecznym oraz odpowiedzialności za zbiorowość, (…) 13) ukierunkowanie ucznia ku wartościom”. Z kolei nauczyciele „realizując zajęcia z wychowania do życia w rodzinie, wspierając obowiązki rodziców, powinni zmierzać do tego, aby uczniowie: (…) 4) uznawali godność człowieka, (…) 6) uczyli się szacunku dla dobra wspólnego jako podstawy życia społecznego, 3) kształtowali w sobie postawę dialogu, umiejętność słuchania innych i rozumienia ich poglądów (…)”.

Jednym z narzędzi, którymi dysponuje szkoła w zakresie oddziaływania na środowisko szkolne, jest opracowywany na podstawie corocznej diagnozy program wychowawczo-profilaktyczny. Ustawa Prawo oświatowe art. 26 mówi:

„1. Szkoły realizują program wychowawczo-profilaktyczny obejmujący:

1) treści i działania o charakterze wychowawczym skierowane do uczniów oraz

2) treści i działania o charakterze profilaktycznym skierowane do uczniów, nauczycieli i rodziców.

  1. Program wychowawczo-profilaktyczny opracowuje się na podstawie wyników corocznej diagnozy w zakresie występujących w środowisku szkolnym potrzeb rozwojowych uczniów, w tym czynników chroniących i czynników ryzyka, ze szczególnym uwzględnieniem zagrożeń związanych z używaniem substancji psychotropowych, środków zastępczych oraz nowych substancji psychoaktywnych”.

Zakres prowadzonej diagnozy powinien wynikać z problemów występujących w danej społeczności szkolnej. Tylko rzetelna i trafnie przeprowadzona diagnoza potrzeb rozwojowych wychowanków i uczniów pozwoli zapewnić im warunki w pełni sprzyjające rozwijaniu ich potencjału, podnoszenia jakości życia indywidualnego i społecznego, co w rezultacie umożliwi realizację określonego systemu wartości.

Wartość – w potocznym rozumieniu – to wszystko, co jest cenne, pożądane, co stanowi przedmiot obowiązków, zmysłu moralnego, powinności, jest kryterium zachowań, treścią kanonów piękna[1]. Jest to m.in. zdolność empatii, umiejętność w czynieniu dobra.

We współczesnym świecie, pełnym sprzeczności, odmiennych światopoglądów i rozmaitych idei, wartości i ich hierarchia ciągle ulegają zmianom, a niekiedy pomieszaniu z antywartościami. Na straży wartości od wieków stoi tradycja i rodzina, w której człowiek winien być wychowywany ku wartościom. W znaczącej mierze powinna je wspierać szkoła[2].

W Zachodniopomorskim Centrum Doskonalenia Nauczycieli podkreślamy niezbędny udział rodziców w działaniach edukacyjno-wychowawczych realizowanych w szkole. Zwracamy uwagę nauczycieli na konieczność budowania przyjaznych stosunków na płaszczyźnie rodzic – nauczyciel oraz relacji opartej na partnerstwie i podmiotowości. Dążymy do rozwijania umiejętności komunikacyjnych nauczycieli, opartych na dialogu i aktywnym słuchaniu. Podkreślamy znaczącą rolę rzetelnie przeprowadzanej diagnozy potrzeb rozwojowych dzieci i młodzieży, rozwijamy umiejętności dokonywania analizy otrzymanych wyników oraz właściwego dostosowywania metod i technik pracy. Współczesna szkoła powinna być miejscem, w którym rodzice otrzymują pomoc i specjalistyczne wsparcie, zapewniające ich dziecku optymalny rozwój.

Proponowana tematyka zajęć w tym obszarze z Oferty szkoleń ZCDN-u

  • Skuteczna i przyjazna komunikacja z uczniem. Warsztat asertywnego nauczyciela.
  • Jak rozmawiać z rodzicami? Warsztat asertywnego nauczyciela.
  • Zachowania trudne u dzieci z niepełnosprawnością – jak sobie z nimi radzić
  • Praca w klasie zróżnicowanej – budowanie pozytywnej atmosfery
  • Komunikacja nieagresywna w pracy nauczyciela
  • Współpraca z rodzicem dziecka z niepełnosprawnością

 

Zalecana literatura

  1. Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (tekst jedn.: Dz.U. z 2023 r., poz. 900) z późniejszymi zmianami.
  2. Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 6 lutego 2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej ( U. z 2023 r. poz. 312).
  1. Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 31 maja 2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (Dz. U. z 2023 r. poz. 1062).
  2. Zbigniew B. Gaś, Program wychowawczo-profilaktyczny szkoły. Opracowywanie i ewaluacja, ORE, Warszawa.
  3. Katarzyna Kurzyca, Uczestnictwo rodziny w procesie edukacyjnym dziecka a jakość tworzonego przez nią środowiska wychowawczego, Katowice 2017.

[1] Wartość, w: G. Vesey i P. Foulkes, Słownik encyklopedyczny. Filozofia, Warszawa 1997, s. 343.

[2] J. Gajda, Wartości w życiu człowieka, Lublin 1997, s. 254.

Komentarz opracowała Agnieszka Maszczyk – nauczycielka doradczyni metodyczna w zakresie kształcenia specjalnego.

Kierunek III

Doskonalenie kompetencji dyrektorów szkół i nauczycieli w zakresie warunków i sposobu oceniania wewnątrzszkolnego.

Zestawienie bibliograficzne

Ocenianie wewnątrzszkolne odgrywa kluczową rolę w procesie nauczania i uczenia się. Dlatego konieczne jest, aby dyrektorzy szkół i nauczyciele posiadali odpowiednie kompetencje w zakresie oceniania, w celu zapewnienia uczniom sprawiedliwej i efektywnej oceny ich osiągnięć. Doskonalenie zawodowe w tym obszarze, między innymi poprzez udział w szkoleniach, jest niezbędne. Podnoszenie kompetencji nauczycieli może obejmować szkolenia z zakresu różnych metod oceniania, etyki oceniania czy tworzenia testów i zadań edukacyjnych. Każdy uczeń jest inny, a różne przedmioty wymagają różnych podejść do oceny. Dlatego dyrektorzy szkół i nauczyciele powinni być przygotowani do stosowania różnorodnych sposobów oceniania, z wykorzystaniem: ocen cyfrowych, opisowych, procentowych i innych. Przede wszystkim jednak nauczyciele powinni się skupić na informacji zwrotnej, która jest najefektywniejszym sposobem oceniania.

Kluczowym elementem doskonalenia kompetencji w zakresie oceniania wewnątrzszkolnego powinna być świadomość i umiejętność zarządzania stresem związanym z ocenianiem. Ocenianie może być źródłem presji zarówno dla uczniów, jak i nauczycieli. Dlatego ważne jest, aby nauczyciele byli przeszkoleni w tym zakresie, aby mogli zachować spokój i umożliwić uczniom skupienie się na procesie nauki, a nie tylko na wynikach.

Warto, aby szkoły dążyły do doskonalenia kompetencji w zakresie oceniania wewnątrzszkolnego poprzez organizowanie regularnych szkoleń, warsztatów i konferencji. Inspirująca może być współpraca między nauczycielami z różnych szkół, która prowadzi do wymiany najlepszych praktyk w zakresie oceniania. Ważne jest, aby kontynuować prace nad doskonaleniem tego obszaru, ponieważ ma to istotny wpływ na jakość edukacji i rozwijanie umiejętności oraz promuje rozwój i sukces uczniów.

Proponowana tematyka zajęć w tym obszarze z Oferty szkoleń ZCDN-u

  • Konstruowanie WOPFU i IPET-u
  • Formułowanie wymagań egzaminacyjnych i dostosowań na lekcjach języka niemieckiego zgodnie z obowiązującym prawem oświatowym
  • Ocenianie kształtujące – praktyczne rozwiązania na lekcjach historii
  • Cyfrowe narzędzia wspierające wewnętrzne ocenianie uczniów
  • Szkoła bez ocen
  • Sieć współpracy i doskonalenia nauczycieli – „Szkoła bez ocen”

Zalecana literatura:

  1. Danuta Sterna, W szkole jest OK. Ocenianie kształtujące w praktyce, Wydawnictwo Centrum Edukacji Obywatelskiej.
  2. Dorota Pauluk, Model oceniania wspierającego uczenie się i rozwój. Konteksty praktyczne i teoretyczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
  3. Paul Dix, Jak oceniać postępy uczniów, PWN.
  4. Mikołaj Marcela, Jak nie spieprzyć życia swojemu dziecku?

Komentarz opracowały nauczycielki konsultantki Anna Bazyluk (matematyka) i Marta Kostecka (edukacja humanistyczna).

Kierunek IV

Doskonalenie kompetencji nauczycieli w pracy z uczniem z doświadczeniem migracyjnym, w tym w zakresie nauczania języka polskiego jako języka obcego.

Zestawienie bibliograficzne

Jednym z ważniejszych wyzwań, przed którymi w tym roku szkolnym staje polska szkoła, jest praca z uczniami z doświadczeniem migracyjnym. Praca ta dotyczy nie tylko sfery komunikacji (języka), ale przede wszystkim integracji z zespołem klasowym. Warto zwrócić uwagę na fakt, iż uczniowie tacy są często doświadczeni przeżyciami związanymi z wojną – albo bezpośrednio (sami byli świadkami działań wojennych), albo pośrednio – z relacji członków rodziny lub znajomych, którzy zostali w Ukrainie. Często towarzyszy im lęk, trauma oraz niechęć do integracji z powodu poczucia tymczasowości pobytu w Polsce. Dlatego konieczne jest wsparcie psychologiczne i pedagogiczne – tak, aby uczniowie ci poczuli się w klasie bezpiecznie.

Na ośrodkach doskonalenia nauczycieli spoczywa odpowiedzialność za wsparcie środowiska oświatowego w tym zakresie. W miesiącach po wybuchu wojny w Ukrainie odbywały się liczne szkolenia oraz inne formy doskonalenia dotyczące pracy z uczniem obcojęzycznym, nastawione przede wszystkim na podnoszenie umiejętności komunikowania się z uczniem nieznającym języka polskiego lub znającym go bardzo słabo. W kolejnym roku ważną kwestią staje się pytanie o uszanowanie tożsamości narodowej uczniów spoza Polski. Nauczyciel/wychowawca mający takie dzieci w klasie powinien dążyć do integracji, nie asymilacji. Uczniowie polscy i niepolscy mogą poznawać swoje, często nie tak odmienne, tradycje, szukać podobieństw w języku, starać się znaleźć to, co łączy narody, a nie – co je dzieli. Lekcje oparte na takich założeniach pozwolą nie tylko zintegrować się zespołowi klasowemu z nowymi kolegami/koleżankami, ale także będą znakomitą sposobnością do nauki języka polskiego. W kontekście tym istotne jest również zaangażowanie polskich uczniów we wszystkie etapy przyjmowanie nowego ucznia i jego integracji – od wejścia do szkoły (oprowadzenie po niej) po wspólne prace projektowe (zadania domowe).

Po ponad roku trwającej wojny w Ukrainie najważniejsza wydaje się praca z uczniami, którzy są w Polsce od dłuższego czasu, znającymi język polski, przynajmniej na niskim poziomie, starającymi się z jednej strony dostosować do oczekiwań polskiej szkoły i zintegrować się z koleżankami i kolegami, z drugiej zaś – chcącymi zachować i pielęgnować swoją tożsamość narodową. I to stanowi prawdziwe wyzwanie stojące przed dzisiejszą szkołą.

Proponowana tematyka zajęć w tym obszarze z Oferty szkoleń ZCDN-u

  • Uczeń niepolskojęzyczny w klasie
  • Edukacja włączająca – uczeń z doświadczeniem migracyjnym

Zalecana literatura

  1. A. Bernacka-Langier, E. Dąbrowa, E. Pawlic-Rafałowska, J. Wasilewska-Łaszczuk, M. Zasuńska, Praca z uczniem cudzoziemskim. Przewodnik dobrych praktyk dla dyrektorów, nauczycieli, pedagogów i psychologów, Warszawa 2011,
  2. Informacja o kształceniu w polskim systemie oświaty osób przybywających z zagranicy
  3. Model szkoły przyjaznej uczniom i uczennicom z doświadczeniem migracji, Fundacja EMIC, Toruń 2023
  4. Praca z uczniem z doświadczeniem migracji w polskiej szkole, oprac. M. Otrębska, L. Radacka-Majek, Muzeum Emigracji w Gdyni, 2019

Komentarz opracowała Anna Godzińska, wicedyrektorka ds. pedagogicznych.

Kierunek V

Rozwój kształcenia zawodowego i uczenia się w miejscu pracy w partnerstwie z przedstawicielami branż.

Zestawienie bibliograficzne

Kluczowym celem kształcenia zawodowego jest takie przygotowanie pracowników, by odpowiadało na potrzeby nowoczesnej gospodarki. Gospodarki, która dynamicznie ewoluuje, co oznacza, że umiejętności zawodowe potrzebne na rynku pracy szybko się zmieniają. Kształcenie zawodowe powinno być odpowiednio aktualizowane, aby dostosować się do nowych wymagań i trendów.

Przed szkołami w zakresie kształcenia zawodowego stoją wyzwania wynikające z rozwoju nowych technologii i szybko postępującej cyfryzacji. Szkoła, aby sprostać tym wyzwaniom, powinna swoje działania skierować na wzmocnienie współpracy z przedstawicielami pracodawców. Współpracy, która może dotyczyć organizowania szkoleń czy kursów umożliwiających nabywanie przez uczniów dodatkowych umiejętności zawodowych (jeszcze w trakcie nauki w szkole), czy wyposażenie ich w dodatkowe uprawienia, potwierdzone zaświadczeniami lub certyfikatami, które pozwolą na wykonywanie określonej pracy.

Współpraca może polegać na tworzeniu klas patronackich, w ramach których pracodawca wspiera proces kształcenia poprzez:

  • organizowanie staży i praktyk zawodowych,
  • wyposażenie pracowni szkolnych w sprzęt i materiały dydaktyczne,
  • ufundowanie stypendiów dla najzdolniejszych uczniów,
  • realizacje wspólnych projektów itp.

Ponadto, patron może uczestniczyć w dostosowywaniu oferty przez aktualizację obecnych bądź wdrożenie nowych zawodów lub kwalifikacji, które będą poszukiwane na rynku pracy.

Istotnym elementem współpracy jest doskonalenie wiedzy i umiejętności uczniów poprzez zachęcanie młodzieży do udziału w olimpiadach zawodowych oraz w konkursach umiejętności zawodowych realizowanych razem z przedstawicielami branż.

W ramach współpracy warto postawić na wsparcie w zakresie doskonalenia nauczycieli kształcenia zawodowego poprzez przygotowanie i organizowanie cyklicznych szkoleń branżowych, realizowanych u pracodawców. Pracodawcy mogą dostarczać wskazówki i wiedzę nauczycielom, pomagając im lepiej przygotować uczniów do realnych wyzwań zawodowych.

Wskazane jest położenie większego nacisku na wzmocnienie doradztwa zawodowego, aby przygotować uczniów do świadomego i samodzielnego planowania kariery oraz podejmowania decyzji edukacyjnych i zawodowych, opartych na znajomości swoich zasobów oraz analizę informacji na temat rynku pracy i systemu edukacji.

Dobra współpraca szkół z pracodawcami przekłada się na zwiększenie skuteczności procesu kształcenia. To z kolei zapewnia uczniom zdobywanie umiejętności praktycznych w rzeczywistym środowisku pracy, dostęp do najnowszych technologii (nie zawsze dostępnych w szkole) oraz poznawanie nowoczesnych rozwiązań stosowanych w danej branży.

Proponowana tematyka zajęć z Oferty szkoleń ZCDN-u:

  • Jak motywować uczniów do aktywności i zaangażowania na zajęciach z doradztwa zawodowego.
  • Narzędzia i materiały przydatne w pracy nauczyciela doradcy zawodowego dostępne w intrenecie.

Zalecana literatura:

  1. Baraniak Barbara, Edukacja w przygotowaniu człowieka do pracy zawodowej, IBE, Warszawa 2008.
  2. Chirkowska-Smolak Teresa, Hauziński Aleksander, Łaciak Marcin, Drogi kariery: jak wspomagać rozwój zawodowy dzieci i młodzieży, Wydawnictwo naukowe Solar, Warszawa 2011.
  3. Dołęga-Herzog Halina, Rosalska Małgorzata, Wykorzystanie metod kreatywnych w przygotowaniu uczniów do wyboru zawodu: propozycje rozwiązań metodycznych, KOWEZIU, Warszawa 2014.
  4. Domański Henryk, Staszewicz Monika, Walczak Dominika, Umiejętności nauczycieli edukacji formalnej w świetle Zintegrowanej Strategii Umiejętności 2030 a prestiż zawodu nauczyciela, IBE, Warszawa 2023.
  5. Duda Wioleta, Mobilność edukacyjno-zawodowa uczniów szkół zawodowych, ORE, Warszawa 2018.
  6. Kania Iwona, Jak towarzyszyć uczniom w rozwoju społeczno-zawodowym? Gry szkoleniowe i scenariusze zajęć do pracy z młodzieżą, Difin, Warszawa 2014.
  7. Knopik Tomasz, Kapitał różnorodności. Doradztwo zawodowe dla uczniów ze zróżnicowanymi potrzebami edukacyjnymi, ORE, Warszawa 2022.
  8. Knopik Tomasz, Zafascynowani światem. Efektywne wspieranie rozwoju zdolności i zainteresowań w codziennej praktyce szkolnej, ORE, Warszawa 2018.
  9. Kompowska-Marek Radosława, Przykładowy program realizacji z zakresu doradztwa zawodowego w branżowej szkole I stopnia, ORE, Warszawa 2017.
  10. Lelińska Krystyna, Planowanie kariery a Interaktywna Sieć Zawodów: scenariusze zajęć warsztatowych w pracy doradców zawodowych, Difin, Warszawa 2016.
  11. Leyk Aleksandra, Hernik Kamila, Danielewicz Michał, Zmiana zawodowa. Wielkie wysiłki w imię niepewnych efektów, IBE, Warszawa 2020.
  12. Moś Wiktor (red.), Aktywizacja zawodowa osób niepełnosprawnych, Krajowa Izba Gospodarczo-Rehabilitacyjna, Warszawa 2008.
  13. Nawój-Połoczańska Joanna, Metoda projektu w doradztwie zawodowym: scenariusze warsztatów dla dzieci i młodzieży, Difin, Warszawa 2018.
  14. Nowak Anna, Piekarski Marian, Niezbędnik – Jak wybrać zawód? Materiał metodyczny dla doradców zawodowych, Małopolska, Kraków 2021.
  15. Plewka Czesław, Człowiek w całożyciowym rozwoju zawodowym: zarys monograficzny wzbogacony ilustracją własnych badań empirycznych; Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, Koszalin 2016.
  16. Rosalska Małgorzata, Warsztat diagnostyczny doradcy zawodowego. Przewodnik dla nauczyciela i doradcy, ORE, Warszawa 2012.
  17. Zaręba Paulina, Kępczyk Renata, Misztal Jolanta, Hadrian Małgorzata, Współpraca szkół zawodowych z pracodawcami – przykładowe rozwiązania, KOWEZIU, Warszawa 2013.
  18. https://www.ore.edu.pl/2017/02/informacje-dotyczace-szkolnictwa-branzowego/- strona Ośrodka Rozwoju Edukacji
  19. https://doradztwo.ore.edu.pl/- strona Ośrodka Rozwoju Edukacji

Komentarz opracowała Krystyna Stelmach-Tyszko, nauczycielka doradczyni metodyczna w zakresie doradztwa zawodowego.

Kierunek VI

Podnoszenie jakości wsparcia dla dzieci, uczniów i rodzin udzielanego w systemie oświaty poprzez rozwijanie współpracy wewnątrz- i międzyszkolnej, a także z podmiotami działającymi w innych sektorach, w tym w zakresie wczesnego wspomagania rozwoju dzieci i wsparcia rodziny.

Zestawienie bibliograficzne

Podnoszenie jakości wsparcia dla dzieci, uczniów i rodzin udzielanego w systemie oświaty poprzez rozwijanie współpracy wewnątrz- i międzyszkolnej, a także z podmiotami działającymi w innych sektorach, w tym w zakresie wczesnego wspomagania rozwoju dzieci i wsparcia rodziny.

W roku szkolnym 2023/2024 zgodnie z głównymi kierunkami polityki oświatowej państwa szkoły powinny skupić swoje działania na zapewnieniu wysokiej jakości kształcenia. Drogą do uzyskania oczekiwanych wysokich efektów jest uwzględnienie indywidualnych różnic edukacyjnych, rozpoznanie i zaspokajanie potrzeb psychofizycznych i rozwojowych uczniów, co pokrótce określamy wsparciem udzielanym dzieciom i uczniom, tak aby możliwe było kształtowanie prawidłowych postaw uczniów, nabywanie przez nich kompetencji kluczowych, budowanie relacji i wsparcie ucznia w drodze rozwoju. Zastosowanie personalizacji metod nauczania, czyli dobieranie ich do preferencji ucznia, pozwoli mu na szybsze opanowywanie nowych treści, a tym samym zbuduje w nim przekonanie o własnej sprawczości i skuteczności oraz wzmocni poczucie bezpieczeństwa. Pamiętajmy o właściwej realizacji treści wynikających z podstawy programowej, pozwólmy naszym uczniom uczyć się poprzez zabawę, działanie oraz aktywizujące metody. Planując pracę, powinniśmy uwzględniać wszystkie aspekty rozwojowe wychowanków, zwracając uwagę na wsparcie rodziny oraz dostępność stosowanych rozwiązań. Każde działanie, w tym metody i treści edukacyjne, należy dostosować do uczniów z orzeczeniem, opinią oraz trudnościami.

Rozwijanie współpracy wewnątrz- i międzyszkolnej, a także z podmiotami działającymi w innych sektorach, może przyczynić się do podniesienia jakości wsparcia dla dzieci, uczniów i rodzin w systemie oświaty oraz lepszego rozwoju dzieci.

W Zachodniopomorskim Centrum Doskonalenia Nauczycieli mocno podkreślamy znaczenie współpracy i partnerstwa w celu zapewnienia kompleksowego wsparcia dla uczniów i ich rodzin. Wspólnie możemy stworzyć silne sieci wsparcia, które przyczynią się do pozytywnych efektów w rozwoju i edukacji naszych uczniów.

Rozwijanie współpracy wewnątrz- i międzyszkolnej to kluczowy element podnoszenia jakości wsparcia w systemie oświaty. Poprzez dzielenie się najlepszymi praktykami, doświadczeniami i wiedzą nauczyciele mogą wzajemnie się inspirować, co przekłada się na lepsze rezultaty edukacyjne uczniów. Współpraca między szkołami umożliwia również efektywne wykorzystanie zasobów oraz organizację różnorodnych działań edukacyjnych i kulturalnych.

Dodatkowo, ważne jest nawiązywanie partnerstw z podmiotami działającymi w innych sektorach, zwłaszcza w zakresie wczesnego wspomagania rozwoju dzieci i wsparcia rodziny. Współpraca z takimi organizacjami i instytucjami pozwala na zintegrowane podejście do rozwoju i edukacji dziecka, uwzględniające jego indywidualne potrzeby i kontekst społeczny.

Proponowana tematyka zajęć:

  • Obserwacja pedagogiczna;
  • Udzielanie bieżącej pomocy psychologiczno-pedagogicznej;
  • Indywidualizacja pracy w czasie zajęć;
  • Udzielanie specjalistycznej pomocy psychologiczno-pedagogicznej według wytycznych zawartych w rozporządzeniu;
  • Prowadzenie dokumentacji z zakresu udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej;
  • Stosowanie metod aktywizujących w pracy z uczniem;
  • Wprowadzanie innowacji pedagogicznych, konstruowanie programów autorskich;
  • Praca specjalistów w placówkach;
  • Współpraca nauczycieli między specjalistami i między instytucjami z zakresu pomocy uczniom.

Formy doskonalenia z Oferty szkoleń ZCDN-u:

  • I/B/20 Dziecko w przedszkolu – diagnoza, obserwacja pedagogiczna
  • I/B/22 Pomoc psychologiczno-pedagogiczna w przedszkolu
  • I/B/17 Konstruowanie programu w przedszkolu
  • I/B/18 Metoda projektu w edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej
  • I/B/19 Dokumentacja w przedszkolu
  • I/G/2 Innowacja w placówkach według uregulowań prawnych
  • I/A/17 Elementy integracji sensorycznej w pracy z dziećmi z orzeczeniami o potrzebie kształcenia specjalnego
  • I/A/18 Elementy treningu umiejętności społecznych w pracy z dziećmi z orzeczeniami o potrzebie kształcenia specjalnego
  • I/A/11 Jak czytać orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego?
  • I/A/10 Konstruowanie WOPFU, IPET-u
  • I/A/15 Metody i techniki pracy z uczniem ze spektrum zaburzeń autyzmu
  • I/A/16 Praca z uczniem z niepełnosprawnością intelektualną
  • I/A/6 Dostosowania edukacyjne
  • I/A/7 Zachowania trudne u dzieci z niepełnosprawnościami – jak sobie z nimi radzić
  • I/A/8 Praca w klasie zróżnicowanej – budowanie pozytywnej atmosfery
  • I/B/22 Pomoc psychologiczno-pedagogiczna i sposoby jej dokumentowania
  • I/B/4 Kształtne literki – etapy właściwej nauki pisania
  • I/B/5 Gry i zabawy rozwijające technikę czytania
  • I/B/21 Emocje – jak pomóc dzieciom je odkryć i zrozumieć?

Zalecana literatura

  1. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji i pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U.1591), z późniejszymi zmianami (z 2018 r. poz. 1647 oraz z 2019 r. poz. 323).
  2. Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 22 lipca 2022 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach szkołach i placówkach (Dz. U. poz. 1594) – wejście w życie 1 września 2022 r.
  3. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym (Dz. U. poz. 1578) i zmiany (Dz.U. 2018 poz. 1485).
  4. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 25.08.2017 r. (D.U. poz. 1646) w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji i zmieniające (Dz. U. z 2019, poz. 1664).
  5. Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 31 maja 2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (Dz. U. z 2023 r. poz. 1062).
  6. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 24 sierpnia 2017 r. w sprawie organizowania wczesnego wspomagania rozwoju dzieci (Dz.U. 2017 poz. 1635).
  7. Katarzyna Szczepkowska, Współpraca z rodzicami, czyli jak rozmawiać o edukacji włączającej, ORE, Warszawa 2019.
  8. Tomasz Knopik, Diagnoza funkcjonalna. Planowanie pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Działania postdiagnostyczne, ORE, Warszawa 2018.

Komentarz opracowały nauczycieli konsultantki – Weronika Dwojakowska (kształcenie specjalne, edukacja włączająca), Renata Wiśniewska (wychowanie przedszkolne).

Kierunek VII

Wspieranie nauczycieli w podejmowaniu inicjatyw/działań w zakresie zachęcania
i wspierania uczniów do rozwijania ich aktywności fizycznej.

Zestawienie bibliograficzne

Kierunek ten ma za zadanie pomóc w kształtowaniu w dzieciach i młodzieży zdrowego stylu życia. Jednocześnie jest odpowiedzią na niski poziom aktywności fizycznej wśród młodych ludzi a także z bardzo niską samooceną i często negatywny obraz swojego ciała. Wyzwaniem nauczycieli wychowania fizycznego, a także rodziców, jest utrzymanie i rozwijanie dziecięcego entuzjazmu do bycia aktywnym.

Dyrektor szkoły powinien być wsparciem dla nauczycieli wychowania fizycznego i powinien stwarzać warunki harmonijnego rozwoju psychofizycznego uczniów poprzez aktywne działania prozdrowotne i prosportowe.

Wiele zależy od samych nauczycieli, bowiem na zainteresowanie młodzieży sportem duży wpływ mają: organizacja i atrakcyjność zajęć, sprawiedliwe i mądre ocenianie uczniów, dostosowanie ćwiczeń do możliwości uczniów, umożliwienie rozwoju zainteresowań w ulubionej dyscyplinie sportowej (w miarę możliwości). Świadomi problemu nauczyciele powinni umieć przygotować odpowiednią ofertę zajęć lekcyjnych i pozalekcyjnych zachęcających do aktywnego i radosnego w nich udziału, a ich zwierzchnicy nie powinni blokować dostępu do boisk i hal sportowych.

Proponowana tematyka zajęć z Oferty szkoleń ZCDN-u:

  • Aktywizujące formy prowadzenia zajęć wychowania fizycznego
  • Gry i zabawy ruchowe na lekcjach wychowania fizycznego w klasach I–IV
  • Lekcja wychowania fizycznego w trudnych warunkach. Jak zachęcić uczniów do ćwiczeń?
  • Zajęcia terenowe w przedszkolu

Zalecana literatura:

  1. 9.1 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 22 lutego 2019 r. w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych.
  2. 11 Rozporządzenia MEN-u z 10 czerwca 2015 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych.
  3. USTAWA z dnia 17 sierpnia 2023 r. o zmianie ustawy o zdrowiu publicznym oraz niektórych innych ustaw
  4. Ewa Brzozowska-Wicherek, Krzysztof Jakubowski, Dorota Kamień, Magdalena Krzelowska, Alternatywne zajęcia WF, Forum Media Polska, Poznań 2017.
  5. Urszula Kierczak, Metoda projektów w pracy nauczyciela wychowania fizycznego : praktyczny przewodnik, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2012.
  6. Józef Tatarczuk, Metodyka wychowania fizycznego : zagadnienia wybrane, Uniwersytet Zielonogórski, Zielona Góra 2004.
  7. Michał Bronikowski, Adam Kantanista, Agata Glapa, Wychowanie fizyczne – praca z uczniem zdolnym, Ośrodek Rozwoju Edukacji, Warszawa 2014.
  8. Władysław Pańczyk, Wychowanie fizyczne dla zdrowia : aktywność fizyczna w plenerze wobec zdrowotnych potrzeb człowieka cywilizacji konsumpcyjnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2012.
  9. Michał Bronikowski, Wychowanie fizyczne poprzez zabawy i gry ruchowe, Akademia Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego, Poznań 2007.

Komentarz opracowała Agnieszka Beyer-Michoń, nauczycielka doradczyni metodyczna w zakresie wychowania fizycznego.

Kierunek VIII

Wspieranie rozwoju umiejętności cyfrowych uczniów i nauczycieli, ze szczególnym uwzględnieniem bezpiecznego poruszania się w sieci oraz krytycznej analizy informacji dostępnych w Internecie. Poprawne metodycznie wykorzystywanie przez nauczycieli narzędzi i materiałów dostępnych w sieci, w szczególności opartych na sztucznej inteligencji.

Zestawienie bibliograficzne

Wspieranie rozwoju umiejętności cyfrowych jest niezwykle istotne w dzisiejszym społeczeństwie opartym na technologii. Nauczyciele powinni być odpowiednio przeszkoleni, aby wykorzystywać nowoczesne narzędzia i materiały w swojej pracy dydaktycznej. Jednocześnie ich warsztat pracy powinien stale się poszerzać, adekwatnie do zmian zachodzących w otaczającym świecie.

Bezpieczne poruszanie się w sieci oraz krytyczna analiza informacji są kluczowymi umiejętnościami, które wskazywane są przez szereg różnych opracowań i raportów. Doskonalenie nauczycieli powinno być skoncentrowane na dostarczeniu nauczycielom odpowiednich narzędzi i strategii, aby mogli uczyć uczniów, jak korzystać z internetu w sposób odpowiedzialny, chroniąc swoje dane osobowe i dbając o swoje bezpieczeństwo online. Ponadto, rozwijanie umiejętności krytycznej analizy informacji powinno być istotną składową kompetencji w rozróżnianiu wiarygodnych źródeł od nieprawdziwych lub tendencyjnych informacji, co jest szczególnie istotne w erze fake newsów.

Poprawne metodycznie wykorzystywanie narzędzi i materiałów dostępnych w sieci, w szczególności opartych na sztucznej inteligencji, jest kolejnym istotnym aspektem rozwoju umiejętności cyfrowych. Nasza placówka stara się zapewnić nauczycielom odpowiednie szkolenia i wsparcie w zakresie wykorzystywania tych narzędzi w celu wzbogacenia procesu nauczania i uczenia się, jednocześnie kierując się wytycznymi dotyczącymi etycznych obszarów ich wykorzystania. Wykorzystanie sztucznej inteligencji może przyczynić się do personalizacji edukacji, dostosowania materiałów edukacyjnych oraz zwiększenia efektywności procesu dydaktycznego.

Szczególnie zaleca się realizację tych elementów podstawy programowej kształcenia ogólnego, które dotyczą:

  • w szkole podstawowej:
  • rozwijania umiejętności krytycznego i logicznego myślenia, rozumowania, argumentowania i wnioskowania;
  • poszukiwania, porządkowania, krytycznej analizy oraz wykorzystania informacji z różnych źródeł;
  • dokonywania świadomych i odpowiedzialnych wyborów w trakcie korzystania z zasobów dostępnych w internecie, krytycznej analizy informacji, bezpiecznego poruszania się w przestrzeni cyfrowej;
  • w szkole ponadpodstawowej:
  • łączenia zdolności krytycznego i logicznego myślenia z umiejętnościami wyobrażeniowo-twórczymi;
  • umiejętności sprawnego posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjno-komunikacyjnymi;
  • umiejętności samodzielnego docierania do informacji, dokonywania ich selekcji, syntezy oraz wartościowania, rzetelnego korzystania ze źródeł;
  • stwarzania uczniom warunków do nabywania umiejętności wyszukiwania, porządkowania i wykorzystywania informacji z różnych źródeł;
  • przygotowania uczniów do właściwego odbioru i wykorzystania mediów,
  • stwarzania uczniom warunków do wyszukiwania i wykorzystywania informacji z różnych źródeł oraz przetwarzania informacji i jej prezentacji
    w różnych postaciach;
  • przygotowywania uczniów do dokonywania świadomych i odpowiedzialnych wyborów w trakcie korzystania z zasobów dostępnych w Internecie, krytycznej analizy informacji i bezpiecznego poruszania się w przestrzeni cyfrowej.

Proponowana tematyka zajęć w omawianym obszarze z Oferty szkoleń ZCDN-u

  • Myślenie krytyczne w szkole (I/G/6)
  • Cyberbezpieczeństwo w ujęciu cywilnym – realne problemy w cyfrowym świecie (edukacja dla bezpieczeństwa) (I/D/10)
  • Higiena cyfrowa w wychowaniu przedszkolnym (I/B/16)
  • Cyfrowy dobrostan w pracy wychowawczej (I/G/8)
  • TIK w edukacji humanistycznej – narzędzia angażujące (I/C/30)
  • TIK w edukacji humanistycznej – sztuczna inteligencja (I/C/31)
  • Sztuczna inteligencja w edukacji (I/E/10)
  • Technologie informacyjno-komunikacyjne w pracy nauczyciela (I/E/11)
  • Dzień bezpiecznego komputera i internetu (II/5)

Zalecana literatura

  1. https://www.gov.pl/web/laboratoria – oficjalna strona MEiN-u [dostęp: 5.07.2023]
  2. Raport z badania pilotażowego. Laboratoria Przyszłości z perspektywy szkoły, Fundacja EdTech Poland [dostęp: 5.07.2023]

Komentarz opracował Krzysztof Jaworski, nauczyciel konsultant ds. podnoszenia kompetencji cyfrowych kadry zarządzającej i nauczycieli.

Kierunek IX

Rozwijanie umiejętności uczniów i nauczycieli z wykorzystaniem sprzętu zakupionego w ramach programu „Laboratoria przyszłości”.

Zestawienie bibliograficzne

Laboratoria przyszłości to największe wsparcie finansowe szkół podstawowych w zakresie „wyposażenia technicznego potrzebnego w kształtowaniu i rozwijaniu umiejętności manualnych i technicznych, umiejętności samodzielnego i krytycznego myślenia, zdolności myślenia matematycznego oraz umiejętności w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii, stosowania technologii informacyjno-komunikacyjnych, jak również pracy zespołowej, dobrej organizacji i dbania o porządek na stanowisku pracy oraz radzenia sobie w życiu codziennym” – tak jest napisane w opisie Programu. Powinien to być nowoczesny sprzęt, który ma uatrakcyjnić zajęcia szkolne i pozwolić uczniom rozwijać swoje zainteresowań nie tylko na lekcjach techniki i w ramach innych obowiązkowych zajęć edukacyjnych, lecz także w ramach zajęć pozalekcyjnych, kół zainteresowań i innych form aktywności. Patrząc na realizację projektu, należy sądzić, że nie wszędzie koordynatorzy szkolni stanęli na wysokości zadania i tak dobrali wyposażenie, aby rzeczywiście wspomagało ono realizację podstaw programowych z przedmiotów technicznych oraz zajęć pozalekcyjnych, czy też kół zainteresowań i innych form aktywności technicznej.

Mobilne Laboratoria Przyszłości pokazują pewne rozwiązania w zakresie IT i tzw. techniki komputerowej, ale w bardzo niewielkim stopniu wspierają nauczycieli techniki w zakresie wykorzystania narzędzi oraz sprzętu elektrycznego zakupionego na potrzeby pracowni technicznych, a to właśnie głównie tam rozpoznaje się szczególne predyspozycje manualne uczniów, a przez to również przygotowuje ich do podjęcia decyzji w zakresie wyboru dalszego etapu kształcenia, a później świadomego wyboru zawodu.

Rok szkolny 2023/2024 będzie drugim rokiem realizacji projektu MEiN-u „Laboratoria przyszłości”, w którym uczestniczy 100% publicznych szkół podstawowych województwa zachodniopomorskiego. W każdej szkole podstawowej jest już sprzęt wchodzący w skład wyposażenia podstawowego. Nauczyciele rozpoczęli proces wdrażania pozyskanych narzędzi dydaktycznych w szkołach.

Wśród wykorzystywanych narzędzi w każdej szkole znajdują się następujące urządzenia:

  • drukarki 3D z akcesoriami (w tym aplikacjami, slicerami);
  • mikrokontrolery z sensorami, wzmacniaczami, płytkami prototypowymi i innymi akcesoriami;
  • sprzęt do nagrań dla nauki prezentacji swoich osiągnięć (kamery, mikrofony, oświetlenie);
  • stacje lutownicze (do mikrokontrolerów).

Aby efektywnie wykorzystać te pomoce dydaktyczne, potrzebne jest wsparcie udzielane, między innymi, przez ośrodki doskonalenia nauczycieli. Pomoc powinna dotyczyć szerszego zrozumienia modelu STEAM (nauka, technologia, inżynieria, sztuka oraz matematyka) zgodnie z założeniami projektu.

Niestety, o ile szkoły posiadają już porównywalny jakościowo sprzęt, to ośrodki doskonalenia nauczycieli nie zostały uwzględnione w doposażeniu bazy dydaktycznej i muszą bazować na udostępnionym sprzęcie szkolnym lub zakupić je z własnych funduszy.

Zgodnie z badaniem pilotażowym przygotowanym przez Fundację EdTech nauczyciele w większości nie wykorzystują sprzętu dostarczonego w ramach programu w sposób interdyscyplinarny. Korzystając z doświadczeń placówek i nauczycieli, którzy rozpoczęli realizację projektu, należy wspierać współpracę pomiędzy szkołami, upowszechniając dobre praktyki. Dodatkowo w procesie wspierania nauczycieli można współpracować z zespołem Mobilnych Laboratoriów Przyszłości.

Proponowana tematyka zajęć  w omawianym obszarze z Oferty szkoleń ZCDN-u

  • Projektowanie i druk 3D
    • Metoda projektu w edukacji przedszkolnej
    •         Laboratoria przyszłości – praca z mikrokontrolerami
    •         Drukarki 3D – modelowanie brył do nauki rzutowania w pracowni technicznej

Zalecana literatura:

  1. https://www.gov.pl/web/laboratoria – oficjalna strona MEiN-u [dostęp: 5.07.2023]
  2. Raport z badania pilotażowego. Laboratoria Przyszłości z perspektywy szkoły, Fundacja EdTech Poland [dostęp: 5.07.2023]

Komentarz opracował Waldemar Zaborski, nauczyciel konsultant ds. nauczania techniki, wychowania komunikacyjnego i edukacji dla bezpieczeństwa

Kierunek X

Wspieranie rozwoju nauki języka polskiego i oświaty polskiej za granicą oraz tworzenie stabilnych warunków do nauczania języka polskiego za granicą przez Instytut Rozwoju Języka Polskiego im. świętego Maksymiliana Marii Kolbego, Ośrodek Rozwoju Polskiej Edukacji za Granicą oraz beneficjentów przedsięwzięć i programów ustanowionych przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania.

Zestawienie bibliograficzne

W ramach wspierania nauki języka polskiego i oświaty poza granicami kraju stworzone zostały zarówno instytucje, jak i materiały mające pomóc nauczycielom i uczniom. Warto sprawdzić polecane źródła, zarówno w wypadku uczniów wyjeżdzających czasowo za granicę, jak i pod kątem ich przydatności w kraju.

Należy pamiętać, że dziecko czasowo wyjeżdżające za granicę (np. na kilka miesięcy lub lat) nadal obejmuje obowiązek szkolny. Ośrodek Rozwoju Polskiej Edukacji za Granicą stworzył ofertę dla takich uczniów w postaci oferty kształcenia na odległość na dwóch poziomach: szkoły podstawowej i liceum – obie szkoły noszą imię Komisji Edukacji Narodowej. Na stronie ORPEG znajdują się informacje dotyczące rekrutacji, wykazy podręczników i lektur oraz cyfrowe zbiory biblioteczne.

„Włącz Polskę” to strona z materiałami przydatnymi do edukacji poza granicami kraju w ramach głównych przedmiotów: edukacji wczesnoszkolnej, języka polskiego, wiedzy o Polsce.  

Na stronie Zintegrowanej Platformy Edukacyjnej (ZPE) znajduje się zakładka „edukacja polonijna”, na której znajduje się wiele różnych materiałów dostosowanych dla potrzeb uczniów uczących się w polskich szkołach poza granicami kraju.

Warto także wiedzieć, że Instytut Rozwoju Języka Polskiego organizuje różnego rodzaju działania – od popularyzatorskich (materiały edukacyjne, konkursy) po grantowe dla placówek oświatowych i stypendialne.

Liczne działania na rzecz Polonii i mniejszości polskiej poza granicami kraju realizuje także Stowarzyszenie Wspólnota Polska. W ofercie są konkursy, szkolenia, projekty, konferencje dla nauczycieli polonijnych. Na stronie stowarzyszenia można znaleźć również materiały dydaktyczne.

Komentarz opracowała Zofia Fenrych, specjalistka ds. przedsięwzięć edukacyjnych.