Uprzejmie informujemy, że w czasie ferii zimowych Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli jest czynne dla interesantów w godzinach: 8.00–16.00. Biblioteka Pedagogiczna jest otwarta od poniedziałku do piątku w godzinach: 9.00–16.00.
Zdaniem Michelle Perrot, francuskiej historyczki i autorki Mojej historii kobiet, „w teatrze pamięci kobiety są jedynie delikatnym cieniem”. Badaczka konstatowała, że „większa połowa” ludzkości została „wypchnięta” z jej dziejów i okazała się „niegodna historii”. Czy w 2025 roku polskie uczennice i uczniowie nadal uczą się z podręczników, w których wątki herstoryczne są jedynie marginesem głównych treści? Jak do tej kwestii odnoszą się nauczycielki i nauczyciele? A może warto odnaleźć/przywołać sylwetki kobiet z regionu i zakotwiczyć je w dziejach, wskazując równocześnie korelację języka polskiego z historią?
Ze względu na wagę analizowanego problemu chcielibyśmy się przyjrzeć zjawisku (nie)obecności herstorii oraz opracować poświęcone mu konspekty zajęć. Z tego powodu zapraszamy nauczycielki i nauczycieli przedmiotów humanistycznych zainteresowanych zagadnieniem do utworzenia sieci współpracy i samokształcenia. Spotkania stworzą możliwość wypracowania autorskich, praktycznych rozwiązań edukacyjnych, możliwych do zastosowania na lekcjach.
Zagubione, przywrócone? Herstorie w teorii i praktyce szkolnej. Sieć współpracy i samokształcenia Trenerka: dr Katarzyna Rembacka Termin pierwszego spotkania: 20 stycznia, godz. 18.00–19.30 Osoby zainteresowane uczestnictwem w Sieci prosimy o rejestrację.Bardzo często publiczne dyskusje na różne tematy polityczne, społeczne, a nawet gospodarcze kończą się stwierdzeniem w takim lub zbliżonym brzmieniu: „No tak, ale zacząć trzeba od edukacji. Bez niej nie będzie tak, jak nam się marzy”. Frekwencja wyborcza – edukacja. Poziom kultury – edukacja. Wzrost wrażliwości społecznej – edukacja. Większa przedsiębiorczość Polaków – edukacja. Brzmi znajomo?
Zapewne wielu osobom angażującym się w dyskusje na aktualne problemy nie są to obce frazy. Bo i wiele w nich racji. Rzeczywiście, żeby coś zmienić (lub utrwalić), niezwykle ważne jest odpowiednie kształtowanie przyszłych obywateli. Problem w tym, że bardzo często takie dyskusje w tym miejscu się kończą. Uczestnicy rozmów stwierdzają pewien fakt i tym samym zwalniają się z dalszych działań. Czy wynika to z głębokiego przekonania, że skoro to zadanie edukacji, to obowiązkiem szkoły i nauczycieli jest zrealizowanie go? Stawianie oczekiwań i jednoczesne umywanie rąk od odpowiedzialności nie wymaga żadnego wysiłku, jest bardzo proste. Problem w tym, że takie podejście niczego nie zmienia. Szkoła nie może być traktowana jak osobny świat, ani przez ludzi w niej działających (uczniów i nauczycieli), ani społeczeństwo na co dzień funkcjonujące poza nią. Tu trzeba wyraźnie powiedzieć: odpowiedzialność za przyszłość jest zbyt duża, by zrzucić ją jedynie na barki szkoły.
W życzeniach na Nowy Rok pani ministra Barbara Nowacka mówiła o licznych wyzwaniach, jakie stoją przed polskim systemem edukacji. Nowe przedmioty (edukacja obywatelska i zdrowotna), dbanie o dobrostan psychiczny młodzieży, troska o odpowiednie wynagrodzenie pracy nauczycieli – to wszystko ważne sprawy; za większość z nich będziemy odpowiedzialni my, nauczyciele, i z ich realizacji rozliczani. I to jest w zasadzie niezmienne od lat.
Na co więc, tak naprawdę, możemy mieć realny wpływ? Przede wszystkim na samych siebie, naszą własną postawę i wybory. Możemy się skupić na swoich zadaniach: zrealizować program, wypełnić dokumenty.
Wróćmy do wcześniejszej myśli – odpowiedzialność za edukację kolejnych pokoleń jest zbyt duża, by się nią nie podzielić. Szkoła nie jest lub nie powinna być odrębnym światem, w którym realizowany jest ustalony odgórnie, sztywny program, w niewielkim stopniu przystający do rzeczywistości. Pedagożka prof. Maria Czerepaniak-Walczak często powtarza, że do szkoły nie chodzą tylko uczniowie i nauczyciele. Siłą rzeczy są w niej całe rodziny, w mniejszym lub większym stopniu przeżywające to, co dotyka młodych ludzi. Neurodydaktyk, memetyk, biolog ewolucyjny prof. Marek Kaczmarzyk z kolei przypomina dość znaną zasadę, że dziecko wychowywane jest nie tylko przez rodzinę, ale przez całą „wioskę”. Gdzie dziś leżą granice tej wioski? W erze niemal powszechnego dostępu do internetu, działania mediów społecznościowych termin „globalna wioska” ma znaczenie nie tylko w rozumieniu komunikacyjnym czy informacyjnym. Ten rodzaj komunikacji, taki sposób rozprzestrzeniania się informacji niezwykle wpływa na każdego z nas, ale zwłaszcza na młodych ludzi. I tu znowu stoimy przed wyborem: możemy stwierdzić, że skoro zjawisko ma skalę globalną – to nic z nim nie zrobimy i nie warto się angażować; ale możemy też zastosować coś, co znamy z historii – pracę u podstaw.
„Kropla drąży skałę” – napisał ponad dwa tysiące lat temu Owidiusz. Mimo upływu czasu to zdanie jest nadal aktualne. W świecie szybkiego montażu i efektów specjalnych łatwo się poddać. Wiemy to dobrze i z obserwacji, i z własnego doświadczenia. Gdyby jednak połączyć wiele kropel, i niech to będą krople z różnych źródeł – od uczniów, od rodziców, od społeczności lokalnej i globalnej – czy nie miałoby to lepszego efektu? „Kropla drąży skałę nie siłą, lecz częstością padania” – dzielmy się odpowiedzialnością za tę częstość.
ZF
Ferie z ZCDN-em czas zacząć! W tym roku będzie nam przyświecało hasło: „Komunikacja na miarę…”, które szeroko rozumiane zachęca do stosowania dobrych praktyk w szkołach, placówkach, w relacjach międzyludzkich.
Serdecznie zapraszamy do przejrzenia naszej oferty szkoleń i rejestracji na wybrane wydarzenia. Ferie 2025 Do zobaczenia!
Na spotkaniu podejmiemy dyskusję na temat przydatności tego rodzaju metod w rozwoju młodych ludzi. Zostaną przedstawione różne formy i ich teoretyczne wykorzystanie. W czasie szkolenia wyodrębnimy te, które uczestnicy w sposób szczególny będą chcieli poznać oraz przećwiczyć.
Szkolenie online: Metody dyskusyjne na lekcjach przedmiotowych. I spotkanie
Termin: 21 stycznia, godz. 16.00–17.30
Forma bezpłatna
Prowadząca: dr Zofia Fenrych
Aby wziąć udział w szkoleniu, należy się zarejestrować za pośrednictwem Internetowego Systemu Obsługi Szkoleń: numer formy doskonalenia – I/G/11.
Kolejne zajęcia odbędą się stacjonarnie w czasie ferii zimowych.
Ministerstwo Edukacji Narodowej opublikowało Standardy postępowania dla nauczycieli i nauczycieli specjalistów – dotyczące kontaktu z osobami w kryzysie samobójczym, po próbie samobójczej i w żałobie po śmierci samobójczej.
Od co najmniej kilku lat raporty policyjne odnotowują wzrastające liczby samobójstw wśród młodzieży do 19 roku życia. Bardzo niepokojące są także zarejestrowane liczby prób samobójczych w tej grupie wiekowej. Większość badaczy zwraca uwagę na to, że dużej części takich prób nie odnajdziemy w oficjalnych raportach. Szacuje się, że na jedno skuteczne samobójstwo przypada od 100 do 200 prób. Stąd wynik z niespełna 2 tysięcy (dane z 2023 roku) może wzrosnąć nawet do 15–30 tys. takich posunięć młodych osób (liczba samobójstw według raportu Komendy Głównej Policji wyniosła 145 osób w 2023 roku).
To bardzo niepokojące wyniki, wymagające natychmiastowej reakcji ze strony dorosłych, w tym działań w środowisku szkolnym. Stąd decyzja Ministerstwa Edukacji Narodowej o stworzeniu Standardów postępowania wobec osób będących w kryzysie psychicznym, emocjonalnym, po próbie samobójczej lub wobec grupy rówieśniczej w sytuacji śmierci samobójczej. Standardy mają dwie grupy odbiorców: nauczycieli-specjalistów oraz wszystkich pozostałych nauczycieli. MEN przypomina, że w myśl prawa oświatowego działania pomocowe oraz profilaktyczno-wychowawcze są obowiązkiem całej szkoły i istotną częścią pracy każdego nauczyciela. Pomoc poradni ma uzupełniać, a nie zastępować nauczycieli.
W opracowanych Standardach postępowania znaleźć można omówienie czynników ryzyka działań autodestrukcyjnych, błędnych przekonań związanych z samobójstwami i próbami samobójczymi, przykładowy podział zadań profilaktycznych i w sytuacji kryzysowej w placówce. Opisane zostały sygnały ostrzegawcze świadczące o kryzysie młodego człowieka, zasady działania w ramach pierwszej pomocy emocjonalnej (w skrócie: zauważ – porozmawiaj – działaj), standardy działań w sytuacji samobójstwa ucznia/uczennicy (rozpocząć należy od siebie, gdyż jak piszą autorzy dokumentu: „Mądrą pomocą dzieciom i nastolatkom mogą służyć jedynie ci opiekunowie, którzy są świadomi własnych reakcji na kryzysowe doświadczenie, otwarci na rozmowy o przeżyciach i emocjach, gotowi do wzajemnego wspierania się wewnątrz zespołu i (…) do sięgania po specjalistyczne wsparcie poza szkołą”). Wśród propozycji są również zalecenia, w jaki sposób przygotować się, zespół klasowy oraz powracającego ucznia po próbie samobójczej. Materiał został uzupełniony o bibliografię, listę bezpłatnych publikacji (netografia) oraz telefonów i stron pomocowych.
Materiały są do pobrania na stronie MEN-u.
Podczas spotkania uczestnikom zostaną przybliżone zasady tworzenia statutów szkolnych – zarówno w zakresie zawartych w nich treści, jak i formy zapisu. Podczas części praktycznej nauczyciele zapoznają się z różnymi statutami i postarają się znaleźć w nich błędy, a następnie spróbują wskazać poprawne zapisy.
Seminarium: Prawo oświatowe w praktyce. Statuty szkolne Termin: 22 stycznia, godz. 10.00–12.15 Miejsce: Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli ul. Gen. J. Sowińskiego 68, Szczecin sala 120 Forma bezpłatna
Osoby zainteresowane udziałem w seminarium prosimy o zarejestrowanie się za pośrednictwem Internetowego Systemu Obsługi Szkoleń – numer formy doskonalenia: I/H/1.
(Nie)pokój nauczycielski: Jacy będą nauczyciele przyszłości?
Gościnią kolejnego odcinka „(Nie)pokoju nauczycielskiego” jest Katarzyna Nabrdalik, prezeska fundacji …
W badaniu mierzono trzy podstawowe kompetencje dorosłych: rozumienie tekstu, rozumowanie matematyczne oraz rozwiązywanie problemów. Najlepiej w badaniu wypadły kraje skandynawskie i Japonia. Polska uplasowała się w grupie krajów o najniższych wynikach. Badanie wyraźnie pokazuje potrzebę inwestowania w edukację dorosłych oraz wsparcia grup o niskich kompetencjach, szczególnie osób starszych i z niższym wykształceniem.
IBE informuje także, że polskie wyniki mogą być niedoszacowane z powodu niskiego poziomu zaangażowania respondentów w rozwiązywanie zadań, czego przejawem było szybkie udzielanie odpowiedzi i częste pomijanie pytań w badaniu umiejętności.
Więcej informacji oraz raport do pobrania znajduje się na stronie IBE.Wielu osobom szkoła kojarzy się z jakąś formą opresji, ciężką pracą bez szczególnych efektów, niedocenieniem. Ten problem może dotyczyć zarówno uczniów, jak i nauczycieli. A przecież tak nie powinno być! Z pomocą przychodzi pedagogika pozytywna, która pozwala spojrzeć na edukację i system oświaty z zupełnie innej perspektywy.
W tym dziale pedagogiki możemy zawrzeć w zasadzie wszystko, co wzmacnia osoby zaangażowane w edukację. W numerze „Refleksji” poświęconym pedagogice pozytywnej podjęliśmy kilka tematów. Wywiad z Bartoszem Fingasem poświęcony jest tutoringowi, czyli indywidualnej relacji pomiędzy mistrzem a uczniem, opartej na poszukiwaniu i rozwijaniu talentów i zasobów podopiecznych. Nasz rozmówca odkrywa przed czytelnikami i czytelniczkami wiele zalet tej formy pracy nad sobą, podkreślając, że tutor nie jest przekazicielem wiedzy, ale przewodnikiem po niej, towarzyszem w jej odkrywaniu.
Kluczowa dla pedagogiki pozytywnej jest relacja i dbałość o nią. Zarówno studenci pedagogiki, jak i doświadczeni nauczyciele – pytani o źródło ich motywacji do podjęcia zawodu nauczycielskiego – wspominają o różnie pojmowanej „miłości do dzieci”. Natalia Cybort-Zioło, powołując się na pisma brazylijskiego pedagoga Paula Freirego, pisze o miłości walecznej, która pomaga w budowaniu własnej odwagi, walce z niesprawiedliwością czy myśleniu krytycznym.
Ważna w tym podejściu jest także praca z potencjałem, który tkwi w młodym człowieku, i rozwijanie zasobów uczennic i uczniów. Jeden z głównych twórców pedagogiki pozytywnej, Martin Seligman, opisał model PERMA, identyfikujący pięć obszarów szczęścia: pozytywne emocje, zaangażowanie, pozytywne relacje, poczucie sensu i osiągnięcia. O zastosowaniu tego modelu na gruncie edukacji pisze Anna Hildebrandt-Mrozek, inicjatorka działania „Tydzień szczęścia w szkole”.
O pozytywne podejście warto dbać we wszystkich obszarach pracy pedagogicznej. Można je stosować (i warto pielęgnować) – jak zapewniają autorzy i autorki artykułów – w różnych kontekstach i elementach systemu edukacji: od oceniania, przez postrzeganie roli nauczyciela, po wdrażanie innowacji czy wykorzystywanie technologii. W zeszycie znajdują się ponadto informacje o zmianach programowych z zakresu wiedzy o społeczeństwie w szkole podstawowej, o uczniach z cukrzycą typu 1, o atrakcjach kulturalnych Berlina, a także doskonaleniu nauczycieli oraz możliwościach edukowania najmłodszych uczniów na temat Zagłady Żydów. Zachęcamy także do lektury stałych rubryk: „Wokół pojęć pedagogicznych”, „Felieton”, „Pedagogika młodzieży”, „Spotkania z biografią”, „Strefa muzeum” czy „Edukacja inkluzyjna”.
Przypominamy, że „Refleksje” można czytać zarówno w wersji papierowej (wydania bieżące i archiwalne są dostępne w siedzibie ZCDN-u), jak i cyfrowej – na stronie: refleksje.zcdn.edu.pl.
Humanistycznie. Po prostu. Czyli krótko i po ludzku o wyzwaniach współczesnej humanistyki. Na nasz nowy projekt będą się składały małe pigułki wiedzy w formie nagrań wideo, skierowane do osób uczących przedmiotów humanistycznych lub po prostu nimi zainteresowanych, które chcą odświeżyć lub uzupełnić wiedzę ze studiów, aby być na bieżąco.
Przygotowałyśmy dla Was dużo herstorii starszych i nowszych, informacje o patronce roku 2024, o laureatce tegorocznej nagrody literackiej Nike, ale też materiały, w których zastanawiamy się nad zmianami zachodzącymi w języku oraz nad przyszłością książki.
Nauczycielki Zachodniopomorskiego Centrum Doskonalenia Nauczycieli – bibliotekarki, historyczki, polonistki – zapraszają do korzystania z przygotowanych materiałów. Kolejne nagrania w roku szkolnym 2024/2025 będą się pojawiały raz w miesiącu od grudnia do czerwca.
Słowa mają moc, czyli język inkluzywny w edukacji
Feminatywy, zaimki, językowe stereotypy i zmiany z nimi związane są treścią pierwszego nagrania z serii Humanistycznie. Język polski ma swoje ograniczenia, ale i wyjątkową elastyczność, umożliwiającą jego rozwój. W nagraniu zachęcamy do przyjrzenia się swoim językowym przekonaniom oraz zastanowienia się nad tym, czy język faktycznie ma moc i może zmieniać rzeczywistość.
Polecana lektura uzupełniająca online:
- Jak mówić i pisać, żeby nie wykluczać? „Refleksje” 2023, nr 1
- Etyka języka
- Wspierajmy feminatywy | Słownik feminatywów, badania | Bank BNP Paribas
- Zaimki.pl
Na stronie Instytutu Badań Edukacyjnych zostały opublikowane najnowsze wyniki badania czwartoklasistów w zakresie kompetencji matematycznych i z nauk przyrodniczych. Pod tym kątem polscy uczniowie plasują się wysoko – w matematyce siedem krajów plasuje się wyżej, w przyrodzie jedynie cztery. Rezultat ten jest wyższy niż sprzed 4 lat i porównywalny z tym z 2015 r.
Statystycznie, wyższe średnie wyniki z matematyki mają chłopcy. Różnica ta została zaobserwowana w 2019 r., teraz wzrosła. Natomiast nie dostrzeżono podobnych różnić w naukach przyrodniczych.
Badanie TIMSS poza kompetencjami naukowymi, sprawdzało także nastawienie do tych przedmiotów w szkole i ogólną przynależność do tego środowiska. Co ciekawe, mimo wysokich wyników merytorycznych, bardzo spadają te społeczne. Obecnie 60% uczniów deklaruje, że lubi swoją szkołę, przy czym 8 lat temu – było to 75%. Uczniowie wspominają o problemach na lekcjach, nierozwiązanych konfliktach rówieśniczych, a nawet przemocy. Te czynniki utrudniają życie w szkole i uczestniczenie w lekcjach.
Uczniowie – mimo dobrych wyników – coraz częściej deklarują niechęć do tych przedmiotów. Najczęściej uważają je za nieinteresujące. Takie nastawienia polskich czwartoklasistów plasuje nasz kraj do grupy krajów o najmniej pozytywnym stosunku do matematyki i przyrody. Dodatkowo nasi czwartoklasiści mają pewność siebie na przeciętnym poziomie w odniesieniu do tych przedmiotów. Aż 41% uczniów w stosunku do matematyki, a 37% do przyrody uważa, że „po prostu nie jest dobra”.
Więcej na temat samego badania oraz jego szczegółowych wyników można znaleźć w komunikacie IBE oraz w załączonym w nim raporcie (prawie 250 stron danych i interpretacji).
Instytut Badań Edukacyjnych we współpracy z Organizacją Współpracy Gospodarczej i Rozwoju OECD oraz Ministerstwem Edukacji Narodowej zapraszają do udziału w konferencji międzynarodowej: Global Forum „Education for the Future. Challenges to Curriculum Design and Effective Implementation”.
Konferencja odbędzie się online 17 grudnia 2024 r. w godz. 9:00–16:00. Mogą wziąć w niej udział wszyscy zainteresowani przyszłością edukacji.
Więcej informacji, program konferencji oraz formularz zgłoszeniowy znajduje się na stronie IBE.
